اقتباس مفهومي و نگارشي از شاهنامه در ادبيّات كودك و نوجوان

Conceptual Adaptation of Shahnameh in Children's Literature

امروزه عملكردهاي فرهنگي سبب شده است كه قلمرو ادبيّات كودك و نوجوان به سوي متون كهن ادبي كشيده شود. در اين ميان شاهنامه‌ي فردوسي، شاهكار كلاسيك زبان فارسي به عنوان پركاربردترين متن ادبي كهن، وارد محدوده‌ي ادبيّات رسمي كودكان و نوجوانان ايران شده است. در اين مقاله ضمن معرّفي انواع اقتباس مفهومي و نگارشي از شاهنامه در ادبيّات كودك و نوجوان، چگونگي كاربردهاي آن نيز بررسي شده است. اين تحقيق نشان مي‌دهد كه بخش قابل ملاحظه‌اي از اقتباس‌هاي محتوايي در ادبيّات كودك و نوجوان، از نوع اقتباس بسته است و بازآفريني، تلخيص، بازنگري و گزيده‌نويسي در انواع اقتباس محتوايي از شاهنامه، كاربرد كم‌تري دارد. در انواع اقتباس نگارشي از شاهنامه نيز پنج نوع، اقتباس معرّفي شده است كه در اين شيوه، بهترين و ساده‌ترين كاربرد، اقتباس از نظم به نثر است.

In recent times، cultural practices have led children''s literature into the domain of classical literature. Shahnameh as the most widely used classical masterpiece of Persian language has been introduced to Iranian children''s literature. This paper discusses different adaptations of this classical epic for children and adolescents. This research shows that there are many varied and different types; however، the vast majority of adaptations are rewritings of the text. Reproductions، abridgment، revision and selective writing of the text of Shahnameh are not that frequent in comparison to other types. It is argued that adaption from verse to prose is the best and the easiest to do.