مقايسه‌ي سيمرغ منطق‌الطير عطار با آليس در آن سوي آينه‌ي كارول بر اساس نظريه‌ي تقارن آينه‌اي

A Comparative Study of Alice Through the Looking Glass and Matiq al-Tayr

منطق­الطير عطار و آليس در آن سوي آينه­ي كارول از آثار معروف و مشهور جهاني هستند. اين مقاله در پي تحليل­ مقايسه­اي سي­مرغ و سيمرغ، قهرمانان داستان تمثيلي منطق­الطير عطار با كتاب تخيلي كودكان؛ يعني آليس در آن سوي آينه است تا بدين‌ترتيب، خوانش جديدي از سيمرغ و سي­مرغ منطق­الطير ارائه دهد. روش پژوهش تحليل محتوا است. يافته­هاي پژوهش نشان مي­دهد كه هر دو اثر با وجود اختلاف در جزئيات حوادث داستان، در كليات، بر اصولي مشابه استوار هستند. وجود بن­مايه­هاي مشترك چون خواب و آينه و تأثير آن­ها در نتيجه­ي داستان منطق­الطير، بيانگر درك و تجربه­ي شهودي عطار است كه از واقعيتي دور از دسترس و خارج از زمان و مكان است، بر قلب عارف فرا تابيده مي­شود. اين شباهت­ها و استناد كاكو به آن سوي آينه­ي كارول در تأييد تقارن آينه­اي، چنين به نظر مي­رسد كه اين اثر ادبي مانند آن سوي آينه با تقارن آينه­اي جهان در علم فيزيك قابل مقايسه باشد. بر اين اساس، هريك از سيمرغ‌هاي منطق‌الطير مي­توانند تقارن آينه­اي يكديگر باشند كه در ابعاد ديگر هستي؛ يعني در عالم رويا به وقوع پيوسته است. اين مقايسه سبب خوانش تازه و درك و دريافت بهتر خوانندگان اين اثر ادبي مي­گردد.

This article seeks to compare and analyze si murgh (30 birds) and Simurgh (phoenix)، heroes of Attar Matiq al-Tayr’s allegorical stories، with Alice Through the Looking Glass in order to give a new reading of Simurgh and si murgh in Matiq al-Tayr. Despite differences in the details of the story، they are based on the same principles. There are similar motifs like mirror and dreams in these two stories which in Matiq al-Tayr lead to understanding and intuition of Attar of a reality beyond time and place experienced by the mystic. Thus it seems that each of the thirty birds of Matiq al-Tayr can be considered as living in the parallel world of a dream just as Kaku refers to Alice Through the Looking Glass in order to define parallel worlds in physics.