بررسي موضوع‌ها و درون‌مايه‌هاي موجود و تهي داستان‌هاي كودك پنجاه داستان برگزيده شوراي كتاب كودك

A Study of the Overt, Covert and Null Themes in Iranian Children’s Fiction

داستان‌هاي كودكان مي‌توانند موضوع‌هاي متفاوت يا مشابهي را دربرگيرند، اما آن‌چه‌ باعث تنوع داستان‌ها مي‌شود، درون‌مايه‌‌ي آن‌هاست. درون‌مايه، تفسير و دوباره‌سازي موضوع به‌وسيله‌ي نويسنده است. هدف پژوهش حاضر استخراج درونمايه ها و موضوع‌هاي موجود، مورد انتظار و تهي داستان‌هاي كودك، برمبناي الگوي پيشنهادي خسرونژاد (2004) بود. پنجاه كتاب داستان كودك در گروه‌هاي سني الف، ب و ج برگزيده‌ي شوراي كتاب كودك در سال‌هاي 1385-1380 به صورت تصادفي انتخاب شدند. رويكرد پژوهش حاضر توصيفي- تفسيري، روش داده‌يابي اسنادي و روش داده‌كاوي تحليل محتواي قياسي و استقرايي، بود. نتايج پژوهش نشان داد كه موضوع‌هايي مانند ترس، خشم، خانواده‌هاي تك‌والدي، جنگ، فرهنگ و موضوع‌هاي اجتماعي جزو موضوع‌هاي تهي ادبيات كودك‌اند. نتايج هم‌چنين نشان داد كه از بين موضوع‌هاي موجود به موضوع‌هاي عشق، تلاش، هويت‌يابي (خوديابي و خودشناسي) بيشتر از مفهوم‌هاي ديگر پرداخته شده است و موضوع‌هايي چون استقلال، خلاقيت، مسؤوليت‌پذيري و تفاوت‌هاي فردي از جمله موضوع‌هاي موجود بودند كه به آن‌ها كم پرداخته شده است.

Children`s stories can include different or similar subjects; however، different themes give variety to fiction. Theme is the authors` interpretation and reproduction of the subject. The aim of the present study was elicitation of the existing، expected and null subjects of children's fictions published between 2001 and 2006، according to Khosronejad`s (2004) suggested model. The approach of this study was interpretative-descriptive; data collection method was documentary and data analysis method was deductive-inductive content analysis (Mayring، 2000). Results showed some null subjects in children`s stories such as fear، anger، single parents families، war، culture and social issues. The findings also showed that some existing subjects were more emphasized than others`، such as love، identity، self-discovery and self-knowledge while some subjects such as independence، creativity، responsibility، and individual differences were not that frequent.