توسعه سياسي در كتابهاي علوم اجتماعي: تحليل محتواي كتابهاي علوم اجتماعي در دوره متوسطه

در پژوهش حاضر، به بررسي مؤلفه‌هاي توسعه سياسي در كتابهاي علوم اجتماعي دوره راهنمايي و متوسطه پرداخته شده است. روش تحقيق از نوع تحليل محتوا و جامعه آماري آن، تمام كتابهاي علوم اجتماعي است كه در سال تحصيلي 94-1393 چاپ شده است. مهم‌ترين شاخص هاي مورد بررسي شامل تعقل، علم‌گرايي، قانون‌گرايي، كار جمعي، مشورت و شورا، شايسته‌سالاري، آينده‌نگري و برنامه‌ريزي، تساهل، دعوت به گفتگو، مسئوليت‌پذيري، تفاهم جمعي و برابري است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند كه در كتابهاي مذكور مؤلفه‌هاي تعقل (54/2 درصد) و علم‌گرايي (32درصد)، به طور مستقيم و غيرمستقيم، بيش از شاخصهاي ديگر مطرح و آموزش داده شده‌اند. بخش ديگري از يافته‌هاي پژوهش گوياي اين است كه دعوت به تعقل و علم‌گرايي، به طور مستقيم، از كتاب مطالعات اجتماعي پايه هفتم تا كتاب علوم اجتماعي پيش‌دانشگاهي كاهش يافته است. در حالي كه به كارگيري فرآيند عقلي و علمي در آموزش دروس، سير صعودي نشان مي‌دهد. كار جمعي در 11/6 درصد مطالب، قانون‌گرايي در 11/3 درصد و مسئوليت‌پذيري در 8/7 درصد مطالب ارائه شده‌است. اين در حالي است كه توجه به ساير شاخصها ناچيز است و با اهداف مورد نظر در تدوين كتابهاي علوم اجتماعي، همخواني ندارد. با توجه به اينكه آموزش مؤلفه‌هاي پيش‌گفته مي‌تواند زمينه اي مناسب براي توسعه سياسي فراهم آورد، گنجاندن آن در كتابهاي درسي علوم اجتماعي ضرورت تام دارد.