مقايسه گزاره بديهي و گزاره پيشيني در مسالة توجيه

Compare of Self-evidence's and A priori's Propositions About Justification

معرفت در حوزة فلسفي اسلامي و غربي، به باور صادق موجه تعريف شده است؛ عنصر محوري توجيه، همواره مورد بحث در ميان محقّقان معرفت‌شناس بوده است. فيلسوفان معرفت‌شناس مسلمان، با تكيه بر تقسيم معرفت به بداهت و نظريت، بداهت را به عنوان گزارة پايه معرفي نموده و مبناگروي را بر اساس ابتناء نظريّات بر بديهيّات، طرّاحي كرده­اند. مقصود از بداهت در اين نوشتار، استقلال از فكر است. ليكن تقسيم معرفت به پيشيني و پسيني، نتوانسته است چنين كارآمدي را داشته باشد؛ به عبارت ديگر، در فلسفة غرب، گزارة پيشيني نتوانسته است تكيه‌گاه توجيهي براي گزارة پسيني باشد. مقصود از پيشيني در اين نوشتار از ميان تعاريف هشت‌گانه مذكور در مقاله، عدم وابستگي توجيه گزاره به تجربه به معناي حسّ ظاهر است. در اين مقاله، فارغ از كمبودي كه در بيان معرفت‌شناسان غربي در اين زمينه وجود دارد، نحوة توجيه مبناگرايانة گزاره‌هاي پيشيني و پسيني -‌با الهام از الگوي فلسفة اسلامي- با رويكردي تحليلي تبيين شده‌است.

Knowledge in the field of Islamic and Western philosophy is defined as justified true belief; the central element of this definition, i.e. justification, has been discussed among epistemologists. Muslim epistemologists, with an emphasis on sharing knowledge to self-evidence one and speculative one, could provide evidence as basic, and so they design Foundationalism Based on Foundation of speculative knowledge on self-evidence one. However, the division of knowledge into a priori and a posteriori could not be so effective. In other words, in the west philosophy, a priori proposition is not the principal one for a posteriori statement in justification. The purpose of a priori in this paper among eight definitions is Independence Justification of experience i.e. apparent sense. In this article, despite shortage exists in western epistemology, I state the explanation about the justification of a priori and a posteriori statements presented by critical approach inspired by the model of Islamic philosophy.