تحليل جامعه شناختي عوامل اثرگذار بر رفتارهاي ونداليستي (مطالعه موردي: در كلانشهر مشهد)

ونداليسم بيماري مدرن و نوظهوري است كه تا نيم قرن اخير به مثابه معضلي اجتماعي مطرح نبوده است. اين پديده به مفهوم داشتن نوعي روحيه بيمارگونه به كار رفته كه مبين تمايل به تخريب آگاهانه، ارادي و خودخواسته اموال، تاسيسات و متعلقات عمومي است. در اين مقاله، با تركيبي از رويكردهاي جامعه شناختي و با استفاده از روش پيمايشي به تحليل مقايسه اي عوامل اجتماعي موثر بر بروز رفتارهاي ونداليستي بين گروه هاي وندال و غيروندال در كلانشهر مشهد پرداخته شده است. جامعه آماري با استفاده از فهرستي از وندال ها كه از سازمان هاي متولي (شهرداري مشهد، اتوبوسراني) اخذ شده و با استفاده از تكنيك پرسشنامه مصاحبه اي براي حجم نمونه 100نفر با استفاده از نمونه گيري قضاوتي و هدفمند، با ضريب آلفاي كرونباخ در حدود 74 درصد، به دست آمده است. به كارگيري آماره هاي توصيفي و آزمون مقايسه اي (T) بين گروه هاي مورد مطالعه نشان دهنده اين است كه بيشتر افراد وندال در مناطق پايين شهر زندگي مي كنند. همچنين، نتايج حاكي از آن است كه از نظر ميزان، تعلق شهروندي، نابساماني خانوادگي و رضايت از خدمات شهري در بين شهروندان وندال و غيروندال تفاوت معناداري وجود دارد. اين تفاوت از نظر ميزان رفتارهاي ونداليستي در بعد گرايش به رفتار با اختلاف ميانگين كمي است؛ ولي در بعد شدت رفتار اختلاف ميانگين بالاست. بر اساس نتايج رگرسيون، مهم ترين عامل تاثيرگذار در بروز رفتارهاي ونداليستي متغير هاي مشاركت و تعلق شهروندي است كه بيشترين ميزان بتا (0/75) را داشته است و بعد از آن، نابساماني خانوادگي (0/56 و خدمات شهري (0/55)، بيشترين تاثير را بر روي متغير وابسته رفتارهاي ونداليستي داشته است. يافته هاي تحليل مسير، بيانگر اين است كه متغير مشاركت و تعلق شهروندي، نابساماني خانوادگي و خدمات شهري اثر مستقيم و متغيرهاي ناكامي اجتماعي و نابرابري اقتصادي و اجتماعي اثر غيرمستقيم را بر رفتار ونداليستي در بين پاسخگويان جامعه مورد مطالعه داشته است. همچنين، نتايج نشان مي دهد كه معادله پيش بيني شدت گرايش به رفتارهاي ونداليستي مي تواند 71/6 درصد از واريانس متغير وابسته رفتار ونداليستي را تبيين كند. در نهايت، پيشنهادهايي براي اين تاثيرگذاري مطرح مي شود