كليدواژه :
بدرالدين سماوي , محمد اول , طبقه علميه , مدارس عثماني , اسلام مدرسي
چكيده فارسي :
در دورة فترت پس از جنگ آنقره (804ق./1402م.)، جريان سياسي- مذهبي وابسته به مدارس به مانند دولت عثماني دچار اضطراب و پريشاني شد. با توجه به اينكه عملاً حاكميت تثبيتشده و قدرتمندي براي پشتيباني از آنها در جامعة عثماني وجود نداشت، حضور تأثيرگذار آنها در جامعه به شدت در مقايسه با ادوار پيش سستي گرفت. اين واقعيت، مدرسيان و جريان مدرسي را به اين نتيجه رساند كه آنها براي پيشبرد اهداف مذهبي و عقيدتي خود در سطح جامعه ناگزير هستند از احياي حاكميت يكپارچة عثماني حمايت كنند. اين مهم براي مدرسيان و طبقۀ علميه از اين لحاظ اهميت داشت كه اِعمال اصول فقهي و هنجارهاي شرعي در جامعة عثماني كه به دليل بافت عمدتاً بدوي آن اغلب گرايش به نحله‌هاي غير فقاهتي- مدرسي داشت، مستلزم قدرت سياسي همسو بود؛ از اين رو، پس از احياي وحدت سياسي و سرزميني عثماني از سوي محمد چلبي (816ق./1413م.)، طيف قابل توجهي از مدرسيان تلاش خود را براي تجديد نفوذ سياسي در حاكميت آل‌عثمان به كار بستند. آنها در كنار تلاش براي تثبيت سلطنت محمد اول، شرايط لازم براي برخورد نظامي دولت عثماني با جريان صوفيانة عاميانه را فراهم كردند كه به اقتدار و وحدت سرزميني دگربارة آل‌عثمان تمايل چنداني نداشتند. صدور فتواي قتل شيخ بدرالدين سماوي از سوي مفتيان و اجراي آن از سوي سلطان عثماني و نيز قتل عام پيروان اين شيخ در آناتولي كه گرد طورلاق كمال، از مريدان شيخ سماونه فراهم آمده بودند، از جمله قدرت‌نمايي‌هاي بارز مدرسيان در روزگار احياي وحدت حاكميت آل‌عثمان و ايام فرمانروايي محمد چلبي بود.
چكيده لاتين :
In the weakness period after Ankara War (1402/804), the political-religious movement dependent on the Madrasas, like as Ottoman state, became anxiety and disturbance. Given the fact that, virtually there was not a consolidated and powerful sovereignty to support from them in the Ottoman society, their influential presence in the society was heavily weakened compared with earlier times. This fact caused the Madrasa Educators and the Madrasa movement concluded that in order to advance their religious and ideological goals in society, they had to support the revival of the unity of the Ottoman monarchy. It was important for the Madrasa educators and 'Ilmiyye circle that the application of the jurisprudential principles and religious norms in the Ottoman society, which due to its mostly primitive texture, often tended to non-jurisprudential circles, required political consistency. Therefore, following the revival of the Ottoman political and territorial unity by Muhammad I (816/1413), a significant range of scholars used their efforts to renew their political influence in the rule of Āl-i 'Uthmān. Along trying to stabilize Mohamed I sultanate, they provided the conditions for a military encounter between the Ottoman state and the popular mystical movement, which did not have the slightest desire for the political and territorial unity of Āl-i 'Uthmān. The issuance of the fatwa of the murder of Shaykh Badr al-Dīn Samāwī by the Muftis and its execution by the Ottoman Sultan, as well as the massacre of the followers of this Shaykh in Anatolia, which were gathered around Tūrlāķ Kamāl, the disciple of Shaykh-i Sam§wn§, including the outstanding powerful presence of the Madrasa educators during the revival of the unity of the rule of Āl-i #Uthmān and reign of Muhammad I.
