افسانة پيگردهاي ديني بزرگ در روزگار شاپور دوم

The Legend of Wide Religious Prosecutions during the Reign of Shapūr II

از دوران حكومت اشكانيان، مسيحيان زيادي وارد مرزهاي ايران شدند؛ زيرا بعضي از امپراتوران رومي بر ضد مسيحيان دست به پيگردهاي ديني بزرگي مي­زدند. مسيحيان در روزگار شاهان ساسانيِ نخستين، به­ ويژه روزگار شاپور يكم نيز شرايط مناسبي براي پرداختن به امور ديني خود داشتند. با وجود اين، مسيحيت در سدة چهارم ميلادي، دين رسمي امپراتوري روم شد. از بيش از يك سدة پيش در ميان پژوهشگران فرضيه ­اي متداول شده است مبني بر اينكه شاپور دوم ساساني در سدة چهارم ميلادي، پيگردهاي ديني بزرگي را بر ضد مسيحيان به راه انداخت. شهادت ­نامه­ هاي سرياني كه از سدة پنجم ميلادي به بعد، همانند يك سنت به اين موضوع پرداختند، منابع اصلي وجود اين پيگردها به شمار مي‌آيند. از سوي ديگر، برخي از پژوهشگران با داشتن پيش ­فرضِ وجودِ چنين پيگردهايي سعي داشته ­اند كه منابع محدود سدة چهارم ميلادي را نيز مطابق آن تفسير كنند. ما در اين مقاله منابع مختلفِ مرتبط با اين موضوع، شامل منابعِ تاريخي سدة چهارم ميلادي و شهادت ­نامه­ هاي سرياني را بررسي كرده ­ايم و نشان داده ­ايم كه در گزارش منابع مسيحي از پيگردهاي ديني شاپور دوم در سدة چهارم ميلادي تناقضات و تعصبات بسياري وجود دارد كه اعتبار آنها را به­ طور جدي زير سؤال مي­ برد. در نهايت، به اين نتيجه رسيديم كه در روزگار شاپور دوم پيگرد ديني بزرگي بر ضد مسيحيت انجام نگرفت و آنها به رشد خود در شاهنشاهي ساساني ادامه دادند.

Since some of the Roman emperors launched massive religious prosecutions against Christians, a large number of them entered Iran during the rule of the Parthians. Christians even enjoyed a good opportunity to hold their religious affairs during the reign of the first Sassanid kings, especially Shapur I. However, Christianity became the official religion of the Roman Empire in the fourth century AD, there has been, for more than a century, a prevailing hypothesis among scholars of history that Shapur II placed Christians under intense religious prosecutions in the fourth century AD. The syriac testimonies dating back to the fifth century AD which traditionally dealt with this issue are the main sources show these prosecutions. With the assumption that such events have taken place and on the basis of it, some researchers, on the other hand, have attempted to interpret the limited resources left from the fourth century AD. Various related resources, including those of the fourth century AD and the Syriac testimonies have been examined, in present study, and it has been shown that there are many contradictions and prejudices in reports of Christian resources about the religious prosecutions were enacted during the reign of Shapur II that cause serious doubts about their credibility. Finally, it has been made clear that Christian rituals did not lead to extensive prosecution in that period and the Christian community continued to grow during the rule of Sassanid Empire.