بررسي و تحليل مفهوم فرزندآوري از ديدگاه امام محمد غزالي

حجه‌الاسلام، ابوحامد، امام محمد غزالي طوسي، يكي از مشهورترين مردان تصوف در سده پنجم هجري است. در پژوهش حاضر، برخي آراء و انديشه‌هاي غزالي درباره فرزندآوري و پديده‌هاي مرتبط با آن، با روش اسنادي تحليلي و مطالعه كتاب احياء علوم‌الدين، مورد بررسي قرار گرفته است. براساس يافته‌هاي پژوهش، وي به پديده فرزندآوري اهميت فراوان داده و بهطور مستقيم و غيرمستقيم، به بحث درباره آن پرداخته است: از جمله، به بيان ضرورت تشكيل خانواده و نكاح پرداخته و يكي از اهداف مهم آن را، توليد نسل يا بقاي نوع انساني دانسته است. غزالي آفات و فوايد نكاح را نيز بيان كرده است. به اعتقاد وي، فوايد نكاح داشتن فرزند، شكستن شهوت، تدبير خانه، چندزني و مجاهده نفس در اداي حق ايشان است. وي در بحث درباره طلاق كه برخلاف ازدواج، منجر به قطع فرزندآوري مشروع مي‌شود، آن را مباح و مجاز، اما يكي از دشمن‌ترين مباح‌ها در نزد خداوند متعال دانسته است. در نهايت، غزالي از شيوه عَزل به عنوان روش سنتي جلوگيري از بارداري سخن گفته است. غزالي با وجود بحث درباره پديده‌هايي كه به فرزندآوري مرتبط است، آمار و ارقامي را بيان نكرده و بيشتر به صورت نظري به بيان انديشه‌هايش پرداخته است. البته نبايد اين امر را نشانه ضعف و كاستي اين متفكر بزرگ دانست، بلكه بايد به محدوديت داده‌هاي آماري در دوران گذشته توجه داشت.