تعليقه محمدكاظم بن رضا طبري بر شرح محمدباقر يزدي بر مقاله دهم اصول اقليدس

Muḥammad Kāẓim ibn Riḍā Ṭabarī's Scholia on Muḥammad Bāqir Yazdī's Commentary on 10th Book of Euclid's Elements

حاشية المقالة العاشرة من أصول الهندسة والحساب عنوان رساله‌اي از محمد كاظم بن رضا طبري (13ق) است كه بنا به گفتۀ مؤلف در ابتداي رساله، در واقع تعليقه‌اي بر شرح محمدباقر يزدي (زنده در 1047 ق) بر مقالۀ دهم اصول اقليدس است. محمدباقر يزدي در شرح خود بر مقالۀ دهم اصول اقليدس با عنوان شرح المقالة العاشرة من أصول أقليدس از 109 قضيۀ مقالۀ دهم، 67 قضيۀ آن را شرح مي‌دهد و ضمن توضيح بسياري از برهان‌هاي اقليدس در اثبات قضايا، مطالب بسيار مفيدي در خلال آنها بيان مي‌كند. هرچند طبري دستي بر تمامي 109 قضيۀ مقالۀ دهم برده و در مورد تمامي اين قضايا مطالبي بيان كرده است اما بررسي تعليقۀ او نشان مي‌دهد كه طبري نه تنها در مورد شرح يزدي حرفي براي گفتن ندارد بلكه از درك بحث كلي مقالۀ دهم اصول عاجز است.

Muḥammad Kaẓim ibn Riḍā Ṭabarī’s Ḥāshīya al-Maqāla al-ʿĀshira min ʾUṣūl al-Ḥisāb wa al-Handasa, written in the 13th/19th century, is in fact a collection of notes on the Muḥammad Bāqir Yazdī’s commentary on 10th book of Euclid’s Elements named Sharḥ al-Maqāla al-ʿĀshira Min ʾUṣūl Uqlīdus. In his commetary, Yazdī comments upon 67 propositions (out of 109 propsositions) of Euclid, and in the course of explaining Euclid’s demonstraions, he adds many useful points. Although Ṭabarī addresses almost all of the propositions of the 10th Book, a through analysis of his scholia shows that he made mistakes in several propositions and couldn’t understand the main concept of the 10th book of Euclid’s Elements