عنوان مقاله :
رويكردي طبيعت‌گرايانه به تاريخ‌نگاري علم: مطالعه موردي داروين
عنوان به زبان ديگر :
A Naturalistic Approach to Historiography of Science: the Case Study of Darwin
پديد آورندگان :
صمدي، هادي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه فلسفه علم
كليدواژه :
استعاره , تاريخ‌نگاري , تمثيل , داروين , طبيعت‌گرايي
چكيده فارسي :
يافته‌هاي علوم شناختي به نحو روزافزوني نشان مي‌دهند كه تمثيل‌ها و استعاره‌ها نقشي اساسي در شناخت انسان بازي مي‌كنند. دانشمندان نيز از اين قاعده مستثني نيستند و بنا بر اين استعاره‌ها و تمثيل‌ها در علم نيز نقشي اساسي دارند. هرچند فيلسوفان علم چند دهه‌اي است كه به اين نقش پرداخته‌اند اما مورخان علم، با ذكر چند استثنا در چند سال اخير، اين نقش را ناديده گرفته‌اند. دعوي نوشتۀ حاضر اين است كه جدي گرفتن نقش تمثيل‌ها و استعاره‌ها در تاريخ علم نگاه نويني را به گذشته مي‌گشايد. به عنوان نمونه‌اي از اين نحو تاريخ‌نگاري پس از اشاره‌اي به كار يكي از مورخان حاضر كه اين نحوۀ تاريخ‌نگاري را به كار گرفته است اشاره‌اي جرئي‌نگرانه‌تر به بخش كوچكي از كار داروين جوان خواهد شد. سپس برهمين مبنا از اين نظر دفاع خواهد شد كه فهم گذشته تنها با نگاه امروزين ممكن است و ترس از تاريخ‌نگاري به سبك ويگي تنها مانعي بر فهم گذشته فراهم مي‌كند. و در انتها از اين نگاه دفاع مي‌شود كه با اتخاذ چنين نگاهي راه براي استفاده از تاريخ علم براي برساختن برخي فرضيه‌ها در علم رايج باز مي‌شود.
چكيده لاتين :
The findings of cognitive science increasingly show that analogies and metaphors play an essential role in human cognition. Scientists are no exception to this rule, and so analogies and metaphors play a fundamental role in science. Although the philosophers of science have been studying the role of analogies and metaphors in science for decades, historians of science have ignored this role- with a few exceptions in the last few years. The claim of this paper is putting emphasis on this role opens up a new look in historiography of science. After referring to the work of one of the present historians who uses this method of historiography as an example, a small part of young Darwin's work will be reconstructed. Then, on this basis, it will be defended that understanding of the past is possible only with the contemporary look, and the fear of committing Whigish historiography is only a barrier to understanding the past. In the end, it is defended that this kind of historiography can help the scientist in offering new hypotheses in current scientific debates.
