كليدواژه :
تاريخ‌نگاري علم , پديدارشناسي , ريشه‌شناسي , الكيمياء , كيميا , نگرش تاريخي
چكيده فارسي :
شيوه‌هاي مختلف تاريخ‌نگاري، نظير حال محور، تاريخي-فلسفي، كُربني و يونگي، در بازسازي تاريخ كيمياي دورۀ اسلامي به كار گرفته شده است. در اين ميان، يكي از فنوني كه در هر يك از اين شيوه‌ها، به نحوي از انحا، مي‌تواند به كار آيد، فنّ ريشه‌شناسي است. در اينجا، ريشه‌شناسي‌هاي مختلفي كه برخي مسلمانان كيمياگر يا اهل تراجم (نظير ابن ند‌يم، صفدي، خوارزمي، جلدكي، ازنيقي) از واژۀ «ال-كيميا» عرضه كرده‌اند، ارائه شده و در دو منظر تاريخي و پديدارشناختي تحليل شده است.
چكيده لاتين :
Different historiographies, such as presentist, historio-philosophic, Corbinian and Jungian, have been applied in order to reconstruct the history of alchemy in Islamic societies in the Middle Ages. One technique which can be used, in one way or another, in each of these historiographies, is the etymology. We see that the alchemists themselves and also biobibliographers (Jaldakī, Eznīqī, Safadī, Khawrazmī, Jawharī, ibn Nadīm, for example) have presented different etymologies for the word “al-kīmīyā”. Here, some of these etymologies have been illustrated and analyzed, both from the historic and from the phenomenological points of view.
