پديد آورندگان :
دلشاد، الهه دانشگاه علوم پزشكي مشهد - دانشكده طب سنتي ايراني و مكمل , يوسفي، مهدي دانشگاه علوم پزشكي مشهد - دانشكده طب سنتي ايراني و مكمل , جوان، رقيه مركز تحقيقات طب سنتي و مكمل - دانشگاه علوم پزشكي سبزوار
كليدواژه :
طب ايراني , سكته , انسداد , خدر , فالج لقوه , صرع
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: سكته مغزي پس از انفاركتوس ميوكارد و سرطان از اصلي‌ترين علت مرگ و مير در سراسر جهان محسوب مي‌شود. هدف مطالعه پيش رو توصيف و تبيين بيماري به نام سكته در طب سنتي ايراني مي‌باشد.
مواد و روش‌ها: در اين مطالعه كيفي كه شامل دو بخش تئوريك و ميداني مي‌باشد، منابع معتبر طب سنتي مانند كتاب الماء تأليف عبدالله بن محمد الأزدي، بحر الجواهر تأليف محمد بن يوسف الهروي، القانون في الطب تأليف ابن سينا، ذخيره خوارزمشاهي تأليف سيد اسماعيل جرجاني، طب اكبري تأليف علي‌اكبر ارزاني، معالجات عقيلي و خلاصه‌الحكمه تأليف عقيلي خراساني و اكسير اعظم تأليف محمد اعظم خان چشتي به همراه برخي از منابع طب نوين شامل هاريسون، گايتون، آمينوف و مقالات معتبر علمي مندرج در ذيل عناوين سكته، خدر، فالج، لقوه و صرع مورد بررسي قرار گرفتند. به علاوه، در مقالات از واژگان كليدي سكته مغزي، طب ايراني، Traditional Medicine، Thrombosis Herbal Medicine و Stroke در بازه زماني 1900 تا 2018 در پايگاه‌هاي اطلاعاتي SID، Google Scholar، PubMed و Scopus استفاده شد. تجزيه و تحليل داده‌ها به شكل آناليز محتوا از نوع استقرايي انجام شد.
يافته‌ها: از ديدگاه طب ايراني، سكته به دنبال انسداد مسير حس و حركت و مجاري مغز ايجاد مي‌شود. دو عامل امتلايي و انقباضي مي‌توانند منجر به بروز سكته گردند.
نتيجه‌گيري: علت سكته مغزي در طب سنتي ايراني، انسداد تام و كامل در جريان روح نفساني است و در طب رايج علت را به كاهش خون‌رساني نسبت مي‌دهند. در طب سنتي ايراني، علت سكته يك انسداد است و اين انسداد در منابع طب ايراني حتماً معادل سد شدن كامل فيزيكي نيست، بلكه مي‌تواند معادل كندي و يا ايستايي حركت باشد.
چكيده لاتين :
Background and Aim: Stroke is the chief cause of death following cancer and myocardial infarction across
the globe. The purpose of the present study is to describe and explain stroke in the context of Persian
Medicine.
Materials and Methods: In this descriptive study, reliable sources of traditional medicine including Almae
by Abdolah Ibn Mohammad al-Azodi, Bahr al-Javaher by Mohammad Ibn Yousof Heravi, Ferdows al-
Hekmat by Ali Ibn Rebn Tabari, the Complete Art of Medicine (Kitab Kamil as-Sina’aat-Tibbiyya) by Ali
Ibn Abbas Majousi Ahvazi, Hedayat al-Mota’aalemin by Ali Ibn Ahmad Arzani, the Canon of Medicine by
Avicenna, Zakhire Kharazmshahi by Syyed Ismaeel Jorjani, Tebe Akbari by Ali Akbar Arzani, Mo’aalejat-e
Aghili and Kholasat al-Hekmat by Aghili Khorasani and Exir-e Aezam by Mohammad Aezam Kham
Cheshti, along with some modern resources, namely Harrison’s principles of internal medicine, Guyton and
Hall textbook of medical physiology, Aminoff’s Clinical Neurology and scientific articles on the topics of
stroke, torpidness, hemiplegy, facial palsy and epilepsy were investigated. Moreover, databases such as SID,
Google scholar, PubMed and Scopus were used to explore keywords such as stroke, Iranian medicine,
traditional medicine, thrombosis and herbal medicine during 1900 and 2018. The collected data was
qualitatively analyzed by using inductive content analysis.
Findings: From the perspective of Persian Medicine, stroke occurs following a blockage of sensory and
motor pathways and channels in the brain. Contraction as well as accumulation induce stroke.
Conclusions: The cause of stroke involves a complete blockage of sensual soul in Persian Medicine while it
is caused by hypo perfusion in conventional medicine. A blockage is the cause of stroke from the view of
Persian Medicine, which does not mean physical obstruction, but may imply slow or static movement.
