ميزان معافيت و شيوع عفونت‌هاي منتقله از راه خون در اهداكنندگان خون تهران سال 1382

Donor deferral and blood-borne infections in blood donors of Tehran

سابقه و هدف سازمان‌هاي انتقال خون باهدف تأمين سلامت خون، از بين داوطلبين اهداي خون دست به انتخاب مي‌زنند و داوطلبين پذيرفته‌شده را نيز تحت بررسي‌هاي غربالگري از نظر بيمار‌ي‌هاي منتقله از راه خون قرار مي‌دهند. اين مطالعه با دو هدف بررسي الگوي معافيت از اهداي خون و شيوع بيماري‌هاي منتقله از راه خون و همچنين متغيرهاي مرتبط با آن در مراكز انتقال خون تهران در 8 ماه از سال 1382 انجام گرفت. مواد وروش‌ها مطالعه به صورت مشاهده‌اي و مقطعي انجام گرفت. در ايـن مطالـعه، تعداد 34823 نفر از داوطلبين اهداي خون به صورت تصادفي ساده از بين كـل مـراجعين بـه مراكـز انتقال خون استان تهران در فاصله زماني 1 /3 /1382 لغايت 82/10/30 انتخاب شدند. در 26645 داوطلب پذيرفته شده، شيوع HBV ، HCV و HIV مورد بررسي قرار گرفت. ارتباط معافيت از اهداي خون با شيوع بيماري‌هاي منتقله از راه خون، متغيرهاي دموگرافيك (سن، جنس، شغل، سطح تحصيلات) و عوامل مرتبط با اهداي خون (اهداي مستمر) تعيين گرديد. يافته‌ها از كل داوطلبين اهداي خون، تعداد 7849 نفر (22/5%) معاف گرديدند. احتمال خطر انتقال بيماري‌هاي منتقله از راه خون در 43/36%، بيماري/مواجهه در 34/02% و مصرف داروها در 13/91% علت معافيت از اهداي خون بود. 15/42% افراد نيز به علل ديگر از اهداي خون معاف شدند. سن كمتر از 40 سال، جنس زن، مجرد بودن، سطح تحصيلات زير ديپلم، اهداي غير مستمر خون، عدم علاقه به اهداي مستمر خون، انگيزه غير از كمك به هم‌نوع و برخي مشاغل (تاجر، هنرمند، سرباز و دانش‌آموز) با معافيت از اهداي خون همراه بود (0= p ). ميزان شيوع آلودگي‌هاي هپاتيت B ، C و HIV در دوره زماني مطالعه به ترتيب 0/6%، 0/2% و 0/003% به‌ دست آمد. سن بالاتر از 40 سال (0= p )، ميزان شيوع آلودگي‌هاي هپاتيت B ، C و HIV در دوره زماني مطالعه به ترتيب 0/6%، 0/2% و 0/003% به دست آمد. سن بالاتر از 40 سال (0= p )، تحصيلات كمتر از ديپلم (0/002= p )، تأهل (0/001= p ) و اهداي غير مستمر خون (0/000= p ) با شيوع بيشتر هپاتيت B همراه بود، حال آن‌كه شيوع هپاتيت B در دو جنس يكسان بود. شيوع هپاتيت C و HIV با هيچ يك از عوامل ذكر شده فوق ارتباط معني‌داري نداشت ( p>0.05). نتيجه گيري با توجه به اين مطالعه، در تهران، جذب داوطلبين اهداي خون مرد، متأهل، افراد داراي سطح تحصيلات بالاتر، اهداكنندگان مستمر و برخي مشاغل به افزايش توليدات سازمان منجر خواهد شد. همچنين افزايش جذب زنان، افراد داراي سن كمتر از 40 سال، افراد داراي تحصيلات بيشتر و اهداكنندگان مستمر به افزايش سلامتي و ايمني محصولات توليد شده سازمان انتقال خون منجر خواهد شد. انجام مطالعه‌هاي مشابه در سازمان‌هاي انتقال خون در تمامي استان‌هاي كشور توصيه مي‌شود.

Background and Objectives Blood transfusion organizations screen blood donors by conducting interviews and serological tests to ensure blood safety. This study was conducted to study donor deferral, blood-borne infections, and related variables in Tehran Blood Transfusion Center (TBTC) during an 8- month period in 2003. Materials and Methods In this cross-sectional study, 34823 volunteer blood donors were selected randomly from all clients of Tehran Blood Transfusion Center over a period of 8 months (from June 2003 to January 2004). The prevalence of HBV, HCV and HIV was studied in 26645 eligible blood donors. Correlation of donor deferral with blood-borne infections, demographic (gender, age, marital status, job, educational level) traits and donation-related variables (regular donation) was studied. Results Deferral rate was 22.5% in the study period. Risk of blood transfusion transmitted diseases, disease/ exposure, medication, and other factors leading to blood deferral came out to happen in 43.36%, 34.02%, 13.91% and 15.42% of cases respectively. The age range less than 40, female gender, single status, low level education, non-regular donation and some job categories correlated with lower deferral rate. The prevalence rates of HBV, HCV and HIV were 0.6%, 0.2%, and 0.003%, respectively. Higher prevalence of HBV was significantly correlated with the age range over 40 years old (p=0.000), lower educational levels (p=0.002), and married status (p=0.001). HCV was not significantly correlated with any of these variables (p>0.05). Conclusions This study highlights that the recruitment of males, those with age range below 40, singles, those with higher educational level, and regular donors in Tehran will increase the supply of blood components. Moreover, recruitment of females, those with age range below 40, those with higher educational levels, and regular donors will provide safer blood products. Such studies are recommended for all blood transfusion centers in all provinces of Iran.