تأثير آموزش بر خودمراقبتي و كنترل عوارض جسماني ناشي از بيماري در زنان مبتلا به بيماري مالتيپل‌اسكلروزيس: كارآزمايي باليني تصادفي‌شده

The Effect of Training on Self-Care and Controlling Disease-Related Complications in Woman with Multiple Sclerosis: A Randomized Clinical Trial

زمينه و هدف: مالتيپل‌اسكلروزيس، يك بيماري مزمن سيستم عصبي مركزي است كه با ايجاد عوارض و مشكلات زياد، بيماران مبتلا را به‌سوي ناتواني و وابستگي در زندگي سوق مي‌دهد. اين مطالعه با هدف بررسي اثربخشي آموزش خود مراقبتي بر كنترل عوارض جسماني ناشي از بيماري در زنان مبتلا به مالتيپل‌اسكلروزيس انجام شد. روش بررسي: در اين مطالعه كارآزمايي باليني تصادفي، 70 نفر از زنان مبتلا به مالتيپل‌اسكلروزيس شهر قم در سال 1395 به كمك روش نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب و در دو گروه مداخله و كنترل قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوري و به روش مصاحبه فردي چهره به چهره تكميل گرديد. كلاس‌هاي آموزشي در طي دو جلسه براي گروه آزمون برگزار شد و پرسشنامه‌ها مجدداً توسط هر دو گروه، سه ماه بعد تكميل گرديد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي تي مستقل، تي زوجي، كاي‌دو، آزمون دقيق فيشر و من‌ويتني تحليل شدند. يافته‌ها: ميانگين نمره خود مراقبتي بيماران در گروه مداخله، بعد از مداخله افزايش معني‌داري نشان داد؛ به‌گونه‌اي‌كه ميانگين نمره آن‌ها از 35/42 به 59/51 افزايش يافت (0/05>p). قبل از مداخله نيز ميانگين نمره گرفتگي عضلات گروه مداخله، 3/4؛ خستگي، 4/14؛ يبوست، 3/17 و فراموشي، 3/25 بود، ولي پس از اجراي برنامه خود مراقبتي، اين ميانگين به 1/91، خستگي به 2/68، يبوست به 1/2 و فراموشي به 1/71 كاهش يافت (0/05>p). نتيجه‌گيري: كاهش عوارض جسماني بيماري MS در گروه مداخله در مقايسه با گروه كنترل، حاكي از تأثير مثبت برنامه آموزشي اجراشده مي‌باشد؛ لذا به‌نظر مي‌رسد آموزش اين بيماران و ترغيب آنان به انجام برنامه خود مراقبتي، مي‌تواند نتايج سودمندي در پي داشته باشد.

Background and Objectives: Multiple sclerosis (MS) is a chronic disease of central nervous system, which causes a lot of complications and problems for patients and leads to their disability and dependency in life. The aim of this study was to determine the effectiveness of self-care training program on controlling disease-related complications in women with multiple sclerosis. Methods: In this interventional study, 70 women with multiple sclerosis were selected by simple random sampling. The selected subjects were randomly assigned to two groups of intervention and control. Data were collected using a researcher-made questionnaire and completed by structured interview. The training classes were held in two sessions for the test group and the questionnaires were completed again by both groups three months later. Data were analyzed using independent t-, paired t-, Chi-square, Fisher exact, and Mann-Whitney tests. Results: The mean score of self-care of the patients in the intervention group significantly increased after the intervention; so that their mean score increased from 35.42 to 59.51 (p<0.05). Moreover, Before the intervention, the mean score of muscle cramp of the intervention group, was 3.4; fatigue, 4.14; constipation, 3.17; and amnesia, 3.25; But after self-care training program, this mean decreased to 1.91, fatigue to 2.68, constipation to 1.2, and amnesia to 1.71 (p<0.05). Conclusion: Reduction in MS physical complications in the intervention group, as compared to the control group, was indicative of the positive effect of the training program. Therefore, it seems that training these patients and encouraging them to perform the self-care program can have beneficial results.