پديد آورندگان :
مافي‌تبار، آمنه دانشگاه الزهرا تهران - دانشكدة هنر , كاتب، فاطمه دانشگاه الزهرا تهران - دانشكدة هنر , حسامي، منصور دانشگاه الزهرا تهران - دانشكدة هنر
كليدواژه :
ادراك ديداري , ارنست گامبريچ , پارچه و ذهنيت , رودلف آرنهايم , عينيت , قاجار , خوانش تصوير از منظر تعامل ذهنيت و عينيت
چكيده فارسي :
در نيمه دوم سده بيستم ميلادي؛ رودلف آرنهايم و ارنست گامبريچ به‌‌‌‌عنوان اصلي‌‌‌‌ترين نظريه‌‌‌‌پردازان حوزه ادراك ديداري، به‌‌‌‌صورت جداگانه نسبت به ايضاح چگونگي خوانش تصوير اقدام كردند. به جهت تعلق خاطر آرنهايم به گشتالتيست‌‌‌‌ها، پذيرش نيروي‌‌‌‌هاي ذهني و هنر مدرن از سوي او بيشتر بود. آرنهايم بر آن بود تا به كمك سازماندهي حسي، خصوصيات شكلي را به كليت معنادار بدل ساخته و مبنايي براي تمام بازنمايي‌‌‌‌ها فراهم گرداند اما گامبريچ بر دو پارگي ادراك استدلال مي‌‌‌‌كرد و به فرآيند ايجاد تناسب بين آموزه‌‌‌‌هاي اندوخته در ذهن با موقعيت حاضر اصرار مي‌‌‌‌ورزيد. او به دليل تعهد به فرآيند ساخت و تطبيق، باور داشت بازشناسي نوع بشر درگرو تفكر مفهومي قرار دارد. حال پرسش آن است: «چگونه مي‌‌‌‌توان از منظر تقابل ذهنيت‌‌‌‌گرايي رودلف آرنهايم و عينيت‌‌‌‌گرايي ارنست گامبريچ، نسبت به تعيين حدود خوانش تصوير اقدام كرد و نتيجه را در مطالعه هنر به‌‌‌‌كار گرفت؟» هدف نگارندگان آن است با روش تطبيقي ـ تحليلي و بهره‌‌‌‌‌‌‌‌گيري از مطالعات اسنادي؛ چگونگي ادراك تصوير را تعريف كنند و نتيجه را در دوتخته پارچه قاجاري به چالش بگيرند. نتيجه نشان مي‌‌‌‌دهد در مواجه نخست، مشاهده‌‌‌‌گر به آنچه اشتياق دارد، توجه مي‌‌‌‌كند و آنچه را كه در طلبش نيست، ناديده مي‌‌‌‌انگارد. به‌‌‌‌طور قطع هر تصوير از نوع استليزه يا طبيعت‌‌‌‌گرا، تحت مجموعه‌‌‌‌اي از اصول استنباطي و قراردادي تعريف مي‌‌‌‌شود تا فرم شيء در قالب دوبعد به نمايش درآيد بنابراين هر نوع نمود تجسمي بر سطح، محصول انتزاع ذهن است كه آن را روي صفحه تعريف كرده است پس ناظر در فهم هر نوع تصوير بايد بر تفكر ديداري تكيه كند و در صورت لزوم براي توفق بر درك نارسايي حاصل از كاستي يا پيچيدگي زياده از اندازه، به حدس‌‌‌‌هاي حافظه و تجربه‌‌‌‌هاي پيشين از عينيت حاضر رجوع كرده؛ ساختار كلي را انتخاب يا تكميل نمايد. جزييات دلخواه را در صورت وجود در جاي خود بنشاند و بر اساس شرايط ايجابي، مورد تأكيد قرار دهد.
چكيده لاتين :
Rudolf Arnheim and Ernst Gombrich tried to explain how to read an image based on visual perception almost contemporaneously in the second half of 20th century. Arnheim, given his attachment to Gestaltists, was more likely to admit psychic powers and modern art. Arnheim tended to utilize sensory organization to convert formal properties to significant generalities, and provide a basis for all representations; but Gombrich argued two division of perception, and insisted on process of proportioning the teachings reserved in mind and the current situation. Due to his commitment to making and matching, he spread the range of choices to the domain of distinctive properties, and believed that recognition of the mankind depends on conceptual thought. Now, the question is: How one can read an image from perspective of the contrast between Rudolf Arnheim’s subjectivism and Ernst Gombrich’s objectivism and practice it in studies of arts? The authors aim to define the process of perceiving an image through an adaptive-analytic method, utilizing documentary studies and apply the conclusion in study of two pices of Qajar textiles. The result shows that in the first approach, the viewer pays attention to what he desires, and ignores what he doesn’t wish for. Certainly, each image, being naturalistic or abstracted, is defined under a series of principals, in order to exhibit form of the object in a two-dimensional format. Therefore, all types of visualizations are products of mental abstraction defined on the canvas; and the viewer must rely on visual thought to perceive all types of images, and refer to his conjectures memory and earlier experiences of the object when necessary, in order to overcome the insufficiency resulted by inadequacy or excessive complexity, and choose or complete the general structure, position his desired details, and highlight them based on the complying conditions.
