ارزيابي دما- فشار و جايگاه زمين‌ساختي توده آذرين دروني قلعه يغمش (باختر استان يزد) با به‌كارگيري شيمي كاني‌ها

Determination of P-T and tectonic setting of Ghaleh Yaghmesh plutonic complex (west of Yazd province) by using of mineral chemistry

توده آذرين دروني منطقه قلعه يغمش در كرانه باختري استان يزد و در بخش مياني پهنه ماگمايي اروميه- دختر جاي دارد. اين توده آذرين، با طيف سنگ‌شناسي كوارتزديوريت، توناليت و گرانوديوريت، به سن اليگوسن، درون سنگ‌هاي آتشفشاني (با تركيب ريوليت، ريوداسيت و نيز توف‌آندزيتي، ريوداسيتي و ريوليتي به سن ائوسن) نفوذ كرده است. توناليت‌ها و گرانوديوريت‌هاي بررسي‌شده داراي انكلاوهاي ميكروگرانولار مافيك با تركيب كوارتزديوريت هستند. بررسي شيمي كاني‌هايِ كوارتزديوريت، توناليت، گرانوديوريت و انكلاوهاي بررسي‌شده نشان مي‌دهد كه تركيب پلاژيوكلازها از اليگوكلاز تا لابرادور است. آمفيبول‌ها منيزيم بالايي داشته و از نوع كلسيك (منيزيوهورنبلند) هستند. بيوتيتِ توناليت‌هاي بررسي‌شده نيز منيزيم بالايي دارد. در كوارتزديوريت، كلينوپيروكسن‌ها از نوع اوژيت و در انكلاوهاي ميكروگرانولار مافيك، از نوع اوژيت-ديوپسيد هستند. دماسنجي كلينوپيروكسن دماي 1125-1100 درجه سانتيگراد و دماسنجي هورنبلند- پلاژيوكلاز دماي نزديك به 900-730 درجه سانتيگراد را نشان مي‌دهند. برپايه تركيب منيزيوهورنبلندها، فشار به‌دست‌آمده براي اين سنگ‌ها 75/1-5/1 كيلوبار است؛ ازاين‌رو، ژرفايِ تبلور اين كاني‌ها برابر 5/5 تا 5/6 كيلومتر دانسته مي‌شود. برپايه يافته‌هاي صحرايي، سنگ‌نگاري و شيمي كاني‌ها، سرشت ماگماي توده گرانيتوييدي بررسي‌شده كالك‌آلكالنِ نوع I، با فوگاسيته اكسيژن بالا در هنگام تبلور و محيط پيدايش آن را كمان آتشفشاني و فرورانش دانسته مي‌شود.

The Ghaleh Yaghmesh plutonic massif is located the westernmost part of Yazd province and in the central part of the Urumieh – Dokhtar magmatic arc (UDMA). This massif with quartzdiorite, tonalite and granodiorite composition is Oligocene in age and intruded the volcanic and pyroclastic rocks including rhyolite, rhyodacite, and andesitic, as well as rhyodacitic and rhyolitic tuff belonging to the Eocene. Tonalite and granodiorite contain mafic microgranular enclaves with quartzdiorite composition. According to mineral chemistry, the plagioclases are oligoclase to labradorite in composition. The amphiboles have high magnesian and are calcic nature (magnesio-hornblende). The biotites from the tonalites are enriched in magnesian. Compositionally, clinopyroxene display augite and augite–diopside in quartz-diorite and enclaves respectively. Thermometery of the clinopyroxene and hornblende– plagioclase show 1100-1125°C and 730-900°C respectively. The pressure of the studied rocks, on the base of chemical data of magnesio-hornblende, ranges from 1.5 to 1.75 kbar, which is equal to the depth of about 5.5-6.5 km. The overall field, petrography and mineral chemistry data support the I-type calc-alkaline nature of the studied granitoid, which formed during high oxygen fugacity and volcanic arc, and subduction is suggested for its formation environment.