معرفي نسخه خطي «مفاتيح القلوب و مصابيح الغيوب» خواجوي كرماني و سيري در سبك شعري آن

Introduction to Manaq Al-Qalub & Me'sayyah Al-Guyb's Manuscript Khajavi Kermani and Siri in his poetry style

نسخ خطي شامل اطلاعات تاريخي و ادبي و عرفاني ارزشمند، براي پژوهشگران ادبي است. و بطور خاص، يكي از اين نسخ (با عنايت به چهار نسخه صحيح مورد استناد) اثر ارزشمند «مفاتيح القلوب و مصابيح الغيوب» خواجوي كرماني(م:750) است. مفاتيح القلوب و مصابيح الغيوب اثري است منظوم در قالب مثنوي كه شامل بيست و هشت باب و پنج فصل است؛ در سال 747 به اتمام رسيده است و خواجو آن را به نام امير مبارز‌الدين نگاشته است و ختم و تقديم آن را به شاه منصور اختصاص داده است. ساختار منظومه و شيوه بيان مطالب در آن جالب توجه و در بعضي موارد بديع است. شاعر در كنار اشعار جديد كه سروده است؛ ابيات نغز و ناب خود را در موضوعات گوناگون از ديگر آثار خود گلچين كرده و در اين اثر گنجانده است. زبان شعر در مفاتيح القلوب و مصابيح الغيوب زبان پارسي با محتواي غزلي عاشقانه و عارفانه و استادانه و روان است. گرايش شاعر به تركيب سازي و نقش آن در تكوين فرم سخن چشمگير است. از بُعد تخيل، كثرت تصوير و استعاره و تشخيص بر ديگر گونه ها غلبه دارد. ساختار عرفاني اين سندِ برجسته، قابل تأمل است و همچنين ارزش ادبي و عرفاني آن در خور پژوهش است. بررسي دقيق اين اثر تصحيح كاملتري از ابيات شناخته شده و ابيات نويافته اين شاعر به دست ميدهد.

The manuscripts contain valuable historical, literary and mystical information for literary scholars. In particular, one of these copies (based on the four correct versions cited) is the valuable work of Khajavi Kermani (M: 750 .) Mofatih al-Qalub and Mosabiah al-Ghib are a poem in the form of Masnavi, which consists of twenty-eight Bab and five seasons; it was completed in 747, and Khajo wrote it in the name of Amir Mobraz al-Din, and ended it and dedicated it to Shah Mansour Is. The structure of the system and the manner in which the content is expressed is interesting and, in some cases, novel.In addition to the new poems that he has written, the poet has made an excerpt from his other works and included in his work. The language of poetry is in Movaathi al-Qalub and Mostabiyh al-Gibub in Persian language with a romantic and mysterious, elaborate and psyche content. The poet's tendency to composition and its role in the formation of the form is remarkable. From the perspective of imagination, the plurality of image and metaphor, and recognition over other species prevail. The mystical structure of this outstanding document is worthy of consideration, as well as its literary and mystical value in the field of research. A detailed examination of this work gives a more complete correction to the well-known verses and poems of the poet.