ارزيابي كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در بهينه‌سازي مصرف آب كشاورزي با رويكرد سيستمي نرم

Evaluate the usage of information and communication technology in agricultural water use optimization using soft system approach

وابستگي بخش كشاورزي به آب، غيرقابل‌انكار است. در عصر حاضر كه عصر اطلاعات و ارتباطات نام دارد، با توجه به رشد فزاينده جمعيت و محدوديت منابع آب، بهره‌گيري از دانش و فناوري‌هاي نوين اطلاعات و ارتباطات براي تأمين غذاي مردم، امري ضروري است. اين مقاله با رويكردي ميان‌رشته‌اي و با نگاهي به علوم كشاورزي، فناوري اطلاعات، مديريت، و جغرافيا، نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات را در بهينه‌سازي مصرف آب كشاورزي با بهره‌گيري از روش‌ «سيستم‌هاي نرم» كه از روش‌هاي تفكر سيستمي در علم مديريت است، تحليل كرده است. مسئله آب مصرفي در كشاورزي، داراي پيچيدگي ساختاري بوده و ذي‌نفعان مختلف، ديدگاه‌هاي متفاوتي درباره آن دارند؛ ازاين‌رو جزء مسائل نرم به‌شمار مي‌آيد. در اين مقاله به اين پرسش اساسي پاسخ داده شده است كه ICT از چه راهي و با چه سازوكاري مي‌تواند به اصلاح الگوي آب مصرفي در كشاورزي كمك كند. جامعه آماري پژوهش، همه بهره‌برداران حوضه آبريز گاوخوني (145381N=) است و تعداد نمونه با فرمول كوكران برابر با 383 كشاورز برآورد شد. اطلاعات با استفاده از پرسش‌نامه، گردآوري، و ديدگاه‌هاي موجود و نظرات ذي‌نفعان مسئله با انجام مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاريافته با متخصصان و مسئولان سازمان‌هاي مربوطه، شناسايي شدند. نتايج بيانگر اين بود كه از ديدگاه ذي‌نفعان، ايجاد يك سامانه آبياري مي‌تواند از طريق اطلاع‌رساني به كشاورزان و كمك به آن‌ها در تصميم‌گيري‌هاي مربوط به آبياري، در ميزان مصرف آب توسط كشاورزان، اثرگذار باشد. بي‌ترديد راه‌اندازي چنين سامانه‌اي نيازمند هماهنگي بين دستگاه‌هاي ذي‌ربط و آموزش و فرهنگ‌سازي بين مخاطبان اصلي است.

The dependence of the agricultural sector to water input is undeniable. In the era of information and communication, due to population growth and limited water resources, it is essential to employee information and communication technologies in order to provide food for people. This interdisciplinary article, considering Agricultural, Information Technology, Management and Geography sciences; has tried to analyze the role of ICT in agricultural water use optimization using soft system approach that is the methodology of systematic thinking approach in management science. The issue of water use in agriculture has structural complexity, and the different stakeholders, have different views on it. Therefore, it is considered a soft issue. In this study, the basic question is answered that ICT through what mechanism could help to refine the pattern of water use in agriculture. The population of the study was all the farmers located in the Gavkhooni zone (N =145381) and a number of statistical sample was estimated at 383 using Cochran's formula. Using questionnaire required information was collected. Also, using semi-structured interviews with experts and officials of relevant agencies, stakeholders' views on the issue were identified. In the end, some suggestions for how to use ICT to solve this problem are presented. The results showed that from the viewpoints of stakeholders, an irrigation system through notification to farmers can help them in decision-making related to irrigation and can be effective in the amount of water use by farmers. Of course, setting up such a system demands of coordination between the concerned authorities and training the primary consumers