ويژگي‌هاي مرفولوژيكي ريشه و جذب نيتروژن در هشت رقم سيب زميني

سيب زميني (Solanum tuberosum L) گياهي است با سيستم ريشه اي كه نياز بالاي آن به نيتروژن از جنبه هاي اقتصادي و زيست محيطي حائز اهميت است. اين پژوهش با هدف تعيين و مقايسه ويژگي هاي مرفولوژيكي ريشه و جذب نيتروژن در 8 رقم رايج و جديد سيب زميني تحت كشت در ايران انجام شد. براي اين منظور رقم هاي سيب زميني آريندا، اگريا، پريمير، ديامانت، كنكورد، مارفونا، مارودانا و نويتا در يك آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي با 3 تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه صنعتي اصفهان مورد مقايسه قرار گرفتند. غده هاي عاري از ويروس پس از كشت در گلدان و رشد در شرايط مناسب، در زمان گلدهي برداشت شدند. ويژگي هاي ريشه شامل طول، متوسط قطر و سطح ريشه با استفاده از دستگاه دلتا-ت اسكن ايميج آناليز، همچنين تراكم طول ريشه و نسبت ريشه به اندام هوايي تعيين شد. وزن خشك و تجمع نيتروژن (كل نيتروژن جذب شده) در گياه اندازه گيري شد. غلظت نيتروژن معدني خاك نيز قبل از كاشت و بعد از برداشت تعيين شد. نتايج بيانگر تفاوت معني دار رقم ها از نظر تمام ويژگي هاي مورد بررسي به جز متوسط قطر ريشه بود. تفاوت زياد بين رقم ها براي بيشتر صفات، حاكي از تنوع ژنتيكي بالا بين رقم ها بود. رقم هاي مارفونا و نويتا به ترتيب داراي بالاترين و پائيترين مقادير ويژگي هاي مرفولوژيكي ريشه، تجمع ماده خشك و نيتروژن بودند. تجزيه كلاستر بر اساس صفات طول ريشه، نسبت ريشه به اندام هوايي، تجمع ماده خشك و تجمع نيتروژن رقم هاي فوق را به چهار گروه كلي زير تقسيم نمود. به طور كلي رقم مارفونا كه در يك گروه جداگانه قرار گرفت در بين 8 رقم مورد مطالعه از نظر ويژگي هاي ريشه، تجمع ماده خشك و جذب نيتروژن به عنوان مناسب ترين رقم شناخته شد در حالي كه رقم هاي نويتا، اگريا، مارودانا و آريندا رقم هاي ضعيف تري بودند. تنوع ديده شده در ويژگي هاي مورفولوژيكي ريشه و جذب نيتروژن امكان شناسايي و استفاده از رقم هايي با سيستم ريشه اي قوي تر و قابليت جذب بالاتر نيتروژن را به وسيله متخصصان اصلاح نبات فراهم مي سازد.