نقد و بررسي جلوه‌هاي رمانتيسم جامعه‌گرا در شعر شاعران معاصر مصر و ايران (مطالعه مورد‌پژوهانه: حلمي سالم و عارف قزويني)

رمانتيسم، جنبشي ادبي است كه در اواخر قرن هجدهم از انگلستان آغاز شد. اين مكتب، در ميان سرزمين‌هاي عربي بعد از وقوع فاجعة فلسطين و در ايران در اوايل دورة مشروطه، تغيير يافت و به تدريج، از حالت فردگرايانه به سمت اجتماع سوق يافت. از جمله شاعران مصري كه هنرمندانه در اين وادي گام نهادهاند؛ حلمي سالم است كه رمانتيسم وي در كنار عناصر عاشقانه و فردي، بيشتر صبغة اجتماعي و سياسي دارد؛ از سوي ديگر، اين رويكرد، همگام با سرزمينهاي عربي، در ميان شاعران ايران نيز رواج بسيار يافت؛ از جمله شاعران ايراني كه تأثيرات مكتب رمانتيسم جامعه‌گرا در آثار وي بهخوبي مشهود است، عارف قزويني است. نگارندگان در اين جستار، با رهيافتي توصيفي – تحليلي، به معرّفي برخي مؤلّفههاي رمانتيسم جامعهگرا در شعر دو شاعر يادشده پرداختهاند و نتايج پژوهش، بيانگر آن است كه از جمله مؤلّفههاي رمانتيسم جامعهگرا در شعر اين‌دو؛ احساسات ملّيگرايانه، دلتنگي براي روزگاران باشكوه گذشته، ناهنجاريها و مفاسد اجتماعي و... است و رمانتيسم سالم، بيشتر سياسي است و وي بيشتر در اين اشعارش زباني نمادگونه دارد؛ در حالي كه رمانتيسم عارف بيشتر جنبة انقلابي دارد و با به كارگيري زباني صريح و عاميانه، اشعار خود را براي همگان قابل‌فهم مي‌سازد.