ارتباط استرس، اضطراب و افسردگي با رفتارهاي خودمراقبتي دوران بارداري در زنان در معرض خطر زايمان زودرس

The relationship of prenatal self-care behaviors with stress, anxiety and depression in women at risk of preterm delivery

مقدمه: بارداري با تغييرات گسترده­ رواني و جسمي در مادران باردار همراه مي­ باشد. استرس، اضطراب و افسردگي از جمله عوامل تأثيرگذار بر عملكرد و عدم توجه به خود در زنان باردار مي­­باشد. يكي از پركاربردترين تئوري­ها در زمينه خودمراقبتي، تئوري اورم است. مطالعه حاضر با هدف تعيين ارتباط رفتارهاي خودمراقبتي مبتني بر تئوري اورم با استرس، اضطراب و افسردگي دوران بارداري در زنان در معرض خطر زايمان زودرس انجام شد. روش‌كار: اين مطالعه همبستگي ­توصيفي در سال 1394 بر روي 176 زن باردار 26-24 هفته در معرض خطر زايمان زودرس مراجعه كننده به مراكز بهداشتي- درماني وابسته به دانشگاه علوم پزشكي مشهد انجام شد. ابزارهاي مورد استفاده شامل پرسشنامه غربالگري زايمان زودرس هولبروك، فرم مشخصات فردي و مامايي، پرسشنامه اقدامات مراقبتي دوران بارداري هارت و پرسشنامه استرس، اضطراب و افسردگي DASS21 بود. بر اساس پرسشنامه غربالگري زايمان زودرس هولبروك، افراد واجد شرايط ورود به مطالعه انتخاب شدند. بر اساس پرسشنامه اقدامات مراقبت­هاي دوران بارداري هارت، رفتار­هاي خودمراقبتي و بر اساس پرسشنامه استرس، اضطراب و افسردگي DASS21، اضطراب، افسردگي و استرس ارزيابي شد. تجزيه و تحليل داده ­ها با استفاده از نرم ­افزار آماري SPSS (نسخه 16) و آزمون ­هاي­ همبستگي پيرسون و اسپيرمن انجام شد. ميزان p كمتر از 0/05 معني ­دار در نظر گرفته شد. يافته­ ها: بين نمره خودمراقبتي با استرس (0/004=p) و افسردگي (0/032=p) ارتباط خطي معنادار و معكوس وجود داشت، اما بين خودمراقبتي و اضطراب ارتباط خطي معناداري مشاهده نشد (0/374=p). نتيجه‌گيري: افزايش استرس و افسردگي در زنان در معرض خطر زايمان زودرس، باعث كاهش رفتارهاي خودمراقبتي در آنان مي‌شود، لذا مديريت و شناسايي زنان باردار در معرض استرس و افسردگي و برنامه‌ريزي و انجام اقدامات مناسب جهت كاهش افسردگي و استرس آنها موجب افزايش سطح خودمراقبتي در زنان در معرض خطر زايمان زودرس خواهد شد.

Introduction: Pregnancy is associated with extensive mental and physical changes in pregnant women. Stress, anxiety and depression are factors affecting pregnant women’s performance that lead to lack of attention to their own self-care. Orem's self-care theory is one of the most widely used theories in the field of self-care. This study was performed with aim to investigate the relationship of self-care behaviors in pregnancy based on Orem’s theory with stress, anxiety and depression in women at risk of preterm delivery. Methods: This descriptive correlational study was done on 176 pregnant women in 24-26 week of pregnancy at risk for preterm delivery referring to health centers affiliated to Mashhad University of Medical Sciences in 2015. The research tools included Holbrook risk-scoring for preterm labor questionnaire, demographic and obstetric questionnaire, Hart prenatal care actions scale and DASS21 (stress, anxiety and depression questionnaire). According to Holbrook risk-scoring for preterm labor questionnaire, the subjects who met inclusion criteria were selected. Self-care behaviors were assessed according to Hart prenatal care actions scale, and stress, anxiety and depression were evaluated according to DASS21 questionnaire. Data were analyzed using SPSS software (version16) and using Pearson and Spearman correlation tests. PResults: There was inverse linear significant relationship between prenatal self-care and stress (P =0.004) and depression (P =0.032). But no significant relationship was seen between prenatal self-care and anxiety (P =0.374). Conclusion: The increasing stress and depression in women at risk of preterm delivery reduce self-care behaviors in these patients. Therefore, management and identifying of pregnant women at risk for stress and depression and planning for reducing their stress and depression will lead to increased self-care behaviors in women at risk for preterm delivery.