سطوح بازنمايي برخي ساخت هاي زبان فارسي در چارچوب دستور نقش‌ نماي واژگاني

Lexical Functional Grammar Levels of Representation in Certain Persian Syntactic Structures

دستورنقش نماي واژگاني يكي از دستور هاي زايشي غيرگشتاري است كه امروزه مبناي تحليل و تهيه دادگان درختي در زبان شناسي رايانشي قرار گرفته است. از جمله ويژگي هاي اين دستور آن است كه در آن به جاي تبديل يك ساخت زيرين با كمك گشتار به روساخت، تنها يك ساخت ظاهري درنظر گرفته مي شود و ازاين‌رو، اين دستور به وجود گشتار قائل نيست. مهم ترين ويژگي اين دستور اين است كه در آن چند سطح به طور موازي براي نمايش اطلاعات زبان شناختي وجود دارد. دو سطح اصلي در اين دستور عبارت‌اند از سطح ساخت سازه اي كه ساختار سلسله مراتبي عناصر جمله را به صورت درخت سازه اي نشان مي دهد و سطح نقش نما كه روابط دستوري و اطلاعات انتزاعي مربوط به معني را در قالب يك ماتريس نمايش مي دهد. علاوه بر اين دو سطح عمده، سطوح ديگري شامل سطح ساخت موضوعي، سطح ساخت معنايي و سطح ساخت اطلاعي نيز وجود دارند. در مقاله حاضر، سطوح دستور نقش نماي واژگاني با تمركز ويژه بر سطح نقش نما در برخي ساخت هاي زبان فارسي شامل جملات ساده و مركب، بند متممي، ساخت هاي ملكي، مبتدايي و تمييز مورد بررسي قرار مي گيرد. نتيجه به دست آمده بيانگر آن است كه دستور نقش نماي واژگاني به خصوص درسطح نقش نما توانايي توصيف ويژگي ها و تبيين پديده هاي زبان شناختي موجود در زبان فارسي از جمله غيرپايگاني بودن زبان فارسي و فرايند مجهول و مبتداسازي را دارد. همچنين، در اين جستار مشخص گرديد در زبان فارسي با توجه به مدل لودروپ (2011)، ده نقش دستوري قابل ارائه است كه به دو دسته موضوعغير موضوع از طرفي و گفتمانيغيرگفتماني از طرف ديگر تقسيم مي شوند.

Lexical Functional Gramma (LFG) is a non-transformational generative grammar, which excludes concepts such as deep structure, surface structure and transformation. Rather than shifting a deep structure into a surface form through transformations, LFG maintains the idea that several structures exist in parallel levels. The two main structures in the LFG are constituent structure and function structure, which are abbreviated as c-structure and f- structure, respectively. LFG is also comprised of other structures including argument structure, semantic structure, and information structure. The present paper mainly focuses on the f-structure to prove the capability of LFG in explaining some linguistic phenomena and characteristics of Persian language such as passivization, non-configurationality, and topicalization. Certain Persian structures such as simple and compound sentences, complement clauses, and genitive structures are studied and, following 10 grammatical roles are introduced for Persian Lodrup’s (2011) model, which are classified as argument vs. non-argument and discourse vs. non-discourse.