پديد آورندگان :
بيرانوند، معصومه دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني , رضايي نژاد، عبدالحسين دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني , حسيني، زهرا دانشگاه صنعتي خاتم الانبيا، بهبهان - دانشكده علوم پايه - گروه زيست شناسي
كليدواژه :
اسانس , شمعداني عطري , كلريد سديم , ميكوريزا
چكيده فارسي :
در اين پژوهش تأثير دو گونه قارچ ميكوريزا بر رشد، عملكرد و ميزان اسانس شمعداني معطر تحت تنش شوري بررسي شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل بر اساس طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در گلخانه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه لرستان در سال 1393 انجام شد. فاكتورها شامل بستر كاشت در چهار سطح (خاك شاهد استريل و غير استريل، بستر استريل حاوي قارچ Glomus mosseae و قارچ G. intraradices) و شوري كلريدسديم در سه سطح (0، 30 و 60 ميلي‌مولار) بود. نتايج نشان داد كه بين ميانگين ويژگي‌هاي ارتفاع گياه، قطر ساقه، تعداد شاخه‌هاي جانبي، تعداد و سطح برگ، طول و حجم ريشه، وزن تر و خشك برگ، وزن تر ساقه و ريشه، وزن تر و خشك شاخساره، ميزان و عملكرد اسانس، محتواي آب نسبي و نشت الكتروليت در سطح احتمال 0/05 و بين ميانگين ويژگي‌هاي تعداد گره، قطر ريشه، وزن خشك ساقه و وزن خشك ريشه در سطح احتمال 0/01 اختلاف معني‌داري وجود داشت. با افزايش ميزان شوري ويژگي‌هايي مانند ارتفاع گياه، قطر ساقه، تعداد شاخه‌جانبي، تعداد و سطح برگ، وزن‌تر و خشك گياه و عملكرد اسانس كاهش ولي ميزان اسانس افزايش يافت. تلقيح با هر دو گونه قارچ ميكوريزا با افزايش محتواي نسبي آب و كاهش نشت الكتروليت همراه بود كه سبب افزايش رشد، وزن تر و خشك شاخساره، ميزان و عملكرد اسانس در شرايط شوري شد؛ به‌طوري‌كه در شوري 60 ميلي‌مولار قارچ‌هاي G. mosseae و G. intraradices به ترتيب باعث افزايش 41/9 و 56/8 درصد عملكرد اسانس در مقايسه با شاهد در همان سطح شوري در بستر استريل شدند. براساس نتايج پژوهش حاضر و باتوجه به سازگاري ميكوريزا با محيط زيست، استفاده از قارچ‌هاي مذكور به منظور مقاومت در برابر تنش و كاهش اثرات شوري براي دستيابي به عملكرد مناسب در شمعداني قابل توصيه است.
چكيده لاتين :
This research was carried out to evaluate the effect of two mycorrhiza species on growth, yield and oil content of geranium under salinity stress. The experiment was done at research greenhouse of Faculty of Agriculture, Lorestan University, Iran, in 2014. Four levels of substrate (sterilised and non-sterilised control soil and sterilised soil inoculated with Glomus mosseae or G. intraradices), and three levels of salinity (0, 30 and 60 mmol NaCl) were combined factorially based on a completely randomized design with three replications. Results showed significant differences at 0.05 probabilty level for plant height, stem diameter, number of lateral shoots, number of leaves, leaf area, root length, root volume, leaf fresh and dry weights, stem, root and shoot fresh weights, essential oil content and yield, relative water content and electrolyte leakage and at 0.01 probability level for number of nodes, root diameter, stem and root dry weights. The results showed that as salinity level increased, plant height, stem diameter, number of lateral shoots and leaves/plant, leaf area, leaf, stem and root fresh and dry weight, and oil yield decreased, while, oil content increased. Inoculation with both mycorrhiza species increased leaf relative water content, decreased electrilyte leackage and improved shoot yield, oil content and oil yield under salinity stress, so that, oil yield in plants treated with Glomus mosseae and G. intraradices were 41.9 and 56.8 percent hiegher compared with control, respectively. According to these results and due to environmental sustainability, application of mycorrhiza in substrate could be recommended to decrease the detrimental effects of salinity stress and increase plant yield in geranium.
