اثرات پيوند بر افزايش تحمل به شوري در خيار گلخانه‌اي رقم اسپادانا‌

The effects of grafting to improve salinity tolerance in greenhouse cucumber cv. Spadana

پايه‌هاي پيوندي سبزيهاي ميوهاي در سال‌هاي اخير گسترش فراواني يافته‌اند. با توجه به وجود ژرم‌پلاسم‌هاي بومي كدو، شناسايي و انتخاب توده‌هاي متحمل به تنش شوري و معرفي براي توليد پايه‌هاي هيبريد ضروري است. با پيوند خيار هيبريد اسپادانا بر 3 توده محلي كدو تنبل، قلياني و حلوايي، به همراه 3 هيبريد وارداتي فرو، 64-19 و شينتوزا و خيار اسپادانا با و بدون پيوند روي خودش، جمعا ً8 تيمار نسبت به تنش شوري با نمك NaCl (صفر، 2، 4 و 6 دسي‌زيمنس بر متر) و آب شور چاه كشاورزي (6/6 دسي‌زيمنس بر متر) مقايسه شدند.آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. نتايج نشان داد كه كاهش رشد بوته از شوري 4 دسيزيمنس بر متر به‌طور ملموس شروع شده، به‌نحوي ‌كه در مقايسه با شرايط بدون شوري (شاهد) موجب 22% كاهش رشد رويشي گرديد. افزايش شوري از منبع كلريد سديم در حد 6 دسيزيمنس بر متر موجب وقفه شديد رشد بوته‌ها گرديد. استفاده از آب شور چاه كشاورزي با EC برابر 6/6 دسيزيمنس بر متر، در مقايسه با آب شور 6 دسيزيمنس بر متر از منبع NaCl، تأثير منفي كمتري بر رشد بوته‌ها گذاشت. در شرايط تنش شوري، طول ريشه و نسبت ريشه به اندام هوايي افزايش و حجم و ماده خشك ريشه كاهش يافت. بوته‌هاي پيوندي خيار گلخانه‌اي اسپادانا روي خودش، در مقايسه با گياهان غير پيوندي، موجب ترغيب رشد رويشي بوته‌ها گرديد. جمعيت كدوهاي بومي در تحمل به شوري قابل ‌رقابت با هيبريدهاي وارداتي بودند. بر اساس نتايج، رشد رويشي شامل طول بوته، سطح برگ، حجم و ماده خشك ريشه و شاخساره، پايه‌هاي هيبريد فرو، شينتوزا، 19-64 و كدوي تنبل به‌عنوان پايه‌هاي متحمل به شوري شناخته شدند.

Grafted rootstocks of fruit vegetables have been widely used in recent years. Due to the availability of local pumpkin germplasms, identification and selection of the landraces resistant to salinity and introducing for production of hybrid rootstocks is necessary. By grafting Spadana cucumber on 3 local landraces ofcucurbits (pumpkin, squash and bottle gourd), 3 imported hybrids of Ferro,19-64 and Shintoza, and Spadana cucumber as self-grafted and ungrafted, totally 8 treatments were compared with respect to NaCl salinity stress (0, 2, 4 and 6 dS/m) and saline agricultural well water (6.6 dS/m). The experiment was performed as factorial with randomized complete blocks design with three replications. Results showed that reduction of plant growth obviously started from 4 dS/m, such that in comparison to no-saline conditions (control), the vegetative growth was decreased by 22%. Salinity of 6 dS/m from NaCl source, interrupted the growth of plants. Saline well-water (6.6 dS/m) was less effective on plant growth than 6 dS/m saline water from NaCl source. Under salinity stress, the length of roots and roots/shoots ratio increased and volume and dry matter of roots decreased. The self-grafted Spadana cucumber had more vigorous growth than ungrafted plants. The local population of pumpkin was more tolerant rootstocks to salinity as compared to the imported landraces. Based on the results of vegetative growth, including plant length, leaf area, volume and dry matter of roots and shoots, the hybrid rootstocks of Ferro, Shinotza and 19-64, and pumpkin, were recognized as tolerant to salinity stress.