سبك شناسي عروضي رباعيات خيام

Prosodic stylistics in Khayyam’s Quatrains(rubaiyats)

درباره تعداد رباعيات اصيل خيام همواره اختلاف نظر وجود داشته است. بررسي‌هاي سبك‌شناسانه در كنار ساير روش‌ها مي‌تواند به شناخت رباعيات اصيل كمك كند. علم عروض نيز از دانشهاي ادبي است كه توانايي ارائه‌ي ويژگي‌ها و مشخصات سبكي را دارد و مي‌تواند از ابزارهاي شناخت سبك رباعيات خيام شمرده شود. در اين مقاله اگرچه هدف اصلي، شناخت سبك عروضي رباعيات خيام از طريق تعيين بسامد متغيرهاي مختلف عروضي است، به ناگزير وزن رباعي در معناي عام نيز مورد بررسي قرار گرفت. نتيجه اين تحقيق نشان مي‌دهد كه برخي از ويژگي‌هاي عروضي در رباعيات خيام چنان بسامد كم يا چنان بسامد زيادي دارند كه مي‌توانند ما را به سمت وسوي شناخت سبك فردي- عروضي رهنمون شوند: در رباعيات خيام شاخه اخرم بسيار به ندرت به كار مي‌رود. ركن دوم رباعيات خيام تسكين نمي‌گيرد. بيش از 95 درصد مصراع‌ها تنها در چهار وزن سروده شده‌اند و در كل 256 الگوي اصلي براي رباعيات خيام وجود دارد.

There have been disagreements on the number of original Khayyam’s Quatrains (rubaiyat). Stylistics approaches can help to distinguish the original Quatrains. The prosody has the ability to show some stylistic characteristics. Although the main goal of this study is to find the prosodic style of Khayyam’s Quatrains by determining the Frequency of prosodic factors, there was no way to study prosody of Quatrains in general. The history of finding the main meter of Quatrain is studied in critical view. The results show that the frequencies of prosodic factors is effective and useful in realizing Khayyam’s personal style. Some prosodic factors have high frequencies and others have low frequencies: three long syllables is not used as the first foot generally; In the second foot, two short syllables are not substituted with one long syllable. %95 of Quatrains have composed in just 4 meters. 256 prosodic patterns could be distinguished on the whol