پيش‌بيني‌كننده‌هاي خستگي در بيماران مبتلابه بيماري انسدادي مزمن ريه

خستگي يكي از علايم شايع در بيماران مبتلا‌به بيماري انسدادي مزمن ريه (COPD: Chronic obstructive pulmonary disease) مي‌باشد كه مي‌تواند ابعاد مختلف زندگي آنها را تحت‌الشعاع قرارداده و مشكلات عديده‌اي را براي آنان به‌وجود آورد. اين مطالعه با هدف تعيين پيش‌بيني‌كننده‌هاي خستگي در بيماران مبتلا‌به بيماري انسدادي مزمن ريه انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي- تحليلي بوده كه براي بيماران مبتلا‌به بيماري انسدادي مزمن ريه بستري در بخش فوق تخصصي ريه بيمارستان رازي رشت در سال 1394 انجام گرفت. در اين پژوهش نمونه‌گيري به‌صورت در دسترس بوده و تعداد 70 بيمار مبتلا‌به بيماري انسدادي مزمن ريه از ميان جامعه پژوهش انتخاب گرديدند. پرسشنامه اطلاعات دموگرافيك و مرتبط با بيماري و همچنين پرسش‌نامه چند بعدي خستگي (شامل خستگي عمومي، خستگي جسمي، خستگي ذهني، كاهش فعاليت، كاهش انگيزه) براساس گفته‌هاي بيماران و پرونده آنان تكميل گرديد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 21 و از آمار توصيفي و آزمون‌هاي آماري استنباطي استفاده گرديد. نتايج: ميانگين سني بيماران 07/11±5/70 سال مي‌باشد. اكثريت واحدهاي مورد پژوهش را مرد، بي‌سواد و كشاورز تشكيل داده‌اند. بيشترين ميانگين نمره خستگي مربوط‌به بعد خستگي جسمي و كمترين ميانگين نمره مربوط‌به بعد خستگي ذهني است. با استفاده از مدل رگرسيون چند متغيره، سن (001/0=P) و بيماري قلبي (042/0=P) به‌عنوان پيش‌بيني‌كننده نمره خستگي در كل محسوب شده و اين دو متغير 49 درصد تغييرات در نمره خستگي را پيش‌بيني مي‌كردند (49/0=R2). سن و بيماري قلبي پيش‌بيني‌كننده‌هاي خستگي عمومي با (39/0=R2) و سن از پيش‌بيني‌كننده‌هاي خستگي جسمي (27/0=R2)، كاهش فعاليت (29/0=R2) و كاهش انگيزه (32/0=R2)، بوده است. پيش‌بيني‌كننده‌هاي خستگي ذهني هم شامل بيماري قلبي و تعداد دفعات بستري فرد در بيمارستان به‌علت بيماري COPD در طي يك سال گذشته مي‌باشد (41/0=R2). نتيجه‌گيري: در كنار ارايه مراقبت‌هاي جسمي و مداخلات پرستاري، در نظر گرفتن عوامل دموگرافيك، بيماري‌هاي زمينه‌اي و ارايه مداخلات روانشناختي براساس خستگي بيماران در مديريت همه جانبه مشكلات بيماران COPD، علي‌الخصوص خستگي اين بيماران، از اهميت به‌سزايي برخوردار مي‌باشد.

The fatigue is one of the most common complications in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD) which can affect all aspects of their lives and caused many problems. The aim of this study was to determine predictors of fatigue among these patients. Methods: This descriptive-analytical study was don among 70 patients with COPD selected by convenience sampling method from Raze Hospital of Rasht, in 2015. Demographic and multidimensional fatigue inventory questionnaires (Including five dimensions: covering General Fatigue (GF), Physical Fatigue (PF), Reduced Activity (RA), Reduced Motivation (RM) and Mental Fatigue (MF)) were completed by them. Descriptive and inferential statistics were done by SPSS version 19. Results: The age average of the patients was 70.5±11.07 years. The majority of patients were male, illiterate and farmers. The highest and the lowest mean score were seen in physical and mental dimensions respectively. Using multiple regression model, age (P=0.001) and heart disease (P=0.042) are considered as predictors of fatigue score which explained 49% of the variability in fatigue score (R2=0.49). Age and heart disease were predictors of general fatigue (R2=0.39). Predictor of physical fatigue (R2=0.27), decreased activity (R2=0.29) and decreased motivation (R2=0.32) was age. Also predictors of mental fatigue were heart disease and the number hospitalizations (R2=0.41). Conclusion: Besides health care and nursing interventions, it is important to take into account demographic factors and morbidities and accordingly have psychological interventions based on comprehensive management fatigue in patients with COPD.