پديد آورندگان :
نجفي ميرك، توحيد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، كرج، ايران , دستفال، منوچهر سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي فارس،داراب , اندرزيان، بهرام سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان، اهواز، ايران , فرزادي، حسين سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي صـفي اباد ،دزفول، ايران , بهاري، محمد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي لرستان - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي لرستان، خرمآباد، ايران
كليدواژه :
برهمكنش ژنوتيپ , محيط، روشهاي تك‌متغيره , شاخص SIIG , گندم دوروم
چكيده فارسي :
پايداري عملكرد يكي از مهمترين ويژگي‌هاي يك ژنوتيپ براي معرفي شدن به‌عنوان يك رقم است كه باعث ميشود ارقام اصلاح شده در مناطق وسيعي سازگار باشند. به منظور دستيابي به ژنوتيپهاي پرمحصول و سازگار گندم دوروم براي مناطق گرم و خشك كشور، آزمايشي با 18 لاين اميدبخش به همراه دو شاهد، شامل يك رقم شاهد گندم دوروم بهرنگ و يك رقم شاهد گندم نان چمران در ايستگاه هاي تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي داراب، اهواز، خرمآباد و دزفول در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار و به مدت دو سال صورت گرفت. در هر منطقه عملكرد دانه و صفات زراعي لاينها اندازه گيري شدند. با توجه به آماره شاخص انتخاب ژنوتيپ ايده آل (SIIG)، كه بر مبناي تمام روشهاي پارامتري محاسبه شده است، بهترتيب لاينهاي DW-93-10، DW-93-7، DW-93-15، DW-93-16، DW-93-4 و DW-93-18، با بيشترين مقدار SIIG نزديك به يك، جزء پايدارترين لاينها از نظر عملكرد دانه بودند. همچنين اين لاينها كمترين فاصله را از ژنوتيپ ايدهآل (d+) و بيشترين فاصله را از ژنوتيپ غير ايدهال (d-) داشتند. روش SIIG برمبناي همه روشهاي ناپارامتري نيز محاسبه شد. نتايج نشان داد لاينهاي DW-93-18، DW-93-15، DW-93-10، DW-93-16، DW-93-7، DW-93-14، DW-93-2، DW-93-4 و DW-93-5 بهترتيب با بيشترين مقدار، جزء پايدارترين لاينها از نظر عملكرد دانه بودند. در مجموع برمبناي روشهاي پارامتري و ناپارامتري، لاينهاي DW-93-10، DW-93-7، W-93-15، DW-93-4 و DW-93-18 جزء پايدارترين لاينها از نظر عملكرد دانه بودند و در كل، با توجه به عملكرد دانه، شاخص‌هاي كيفيت و تحمل بيماريهاي مهم گندم، لاينهاي DW-93-4 و DW-93-5 كه برتر از شاهد بودند و همچنين لاين DW-93-19 كه زودرستر از شاهد بود، نيز انتخاب شدند. اين لاينها پس از تكثير بذر، براي انتخاب برترين آنها در شرايط زارعين، وارد آزمايشات تحقيقي- ترويجي ميشوند.
چكيده لاتين :
The stability of yield performance is one of the most desirable characters of a genotype to be released as a variety, which allows the developed varieties to be adopted in large areas. To obtain high yielding and stable durum wheat genotypes, 18 durum wheat lines and promising lines along with two commercial durum (Behrang) and bread wheat (Chamran) check cultivars were evaluated in four warm and dry locations of Iran including Darab, Ahvaz, Khoramabad and Dezful during two cropping seasons (2013-2015). The experiments were conducted in form of RCBD with three replications. Seed yield and some agronomic characteristics were recorded in each location. Results of SIIG criterion, calculated based on all parametric methods, indicated that lines DW-93-10, DW-93-7, DW-93-15,
DW-93-16, DW-93-4 and DW-93-18, in comparison with the other lines, had the least deviation from the ideal genotype (d+) and had the greatest deviation from the non-ideal (d-) one; therefore these lines with maximum SIIG were the stable lines. Results of SIIG index, calculated based on all non-parametric methods, indicated that the lines DW-93-18, DW-93-15, DW-93-10, DW-93-16, DW-93-7, DW-93-14, DW-93-2, DW-93-4 and DW-93-5 were characterized with maximum SIIG and were introduced as stable genotypes. Based on parametric and non-parametric procedures, the lines DW-93-10, DW-93-7, DW-93-15, DW-93-4 and DW-93-18 were introduced as stable genotypes. Finally, by using average of yield, grain quality indices and resistance to diseases, lines DW-93-4 and DW-93-5 along with DW-93-19 as the earliest maturity lines were selected to be tested in on-farm yield trials of next cropping seasons.
