نقد و ايراد ناصر خسرو بر نحله هاي فكري

Naser Khosrow"s Views on the Popular Sects of Thought in his own Era

ناصرخسرو انديشمند هنرمندي است كه از هنر شعري براي بيان انديشه هاي فكري خود بهره زيادي برده است. او در همه آثار خود از شعرگرفته تا نثر، به صورت هماهنگ و يك دست، از عقايد خود سخن گفته و در مقابل اين عقايد، از انديشه هاي رايج آنزمان انتقاد كرده است. پرسش اصلي اين پژوهش اين است كه نقد انديشه ساير حكما و علماي مسلمان و غيرمسلمان در نظر شاعر بر چه مبنايي بوده و چه انديشه اي از خود در نماياندن راه انتخاب نمودهاست. براي رسيدن به اين مهم به همه آثار اين انديشمند مراجعه شد و موارد جدال فكري او با ساير نحله ها مورد بررسي و تحليل قرار گرفت و اين نتيجه حاصل شد كه ناصرخسرو با روحيه مسالمت آميز سعي كرده كه با همه انديشه هاي كلامي، فلسفي، ديني و مذهبي مبارزه كند و تشكيكي را كه در مورد انديشه آنان مطرح مي كند، با حكمت خاص خود پاسخ گويد. نوع پژوهش در اين نوشته بنيادي بوده، كه با روش كتابخانه اي گرد آوري گرديده و سپس با روش هاي مختلف استدلال، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.

Naser Khosrow is a thoughtful artist whose art has been greatly reflected in his poetry as a means to express his own critical views. In all his works from prose to verse he speaks of his beliefs to criticize the current opinions and beliefs of his time. As the main query of the present study we have tried to seek for the fundamentals of his views used in his critical approach toward the dominant schools of thoughts. Also to this end we have tried to collect the opinions of different sects of his time including theological, philosophical, and religious ones for this analysis. The results of the study indicate that he has managed to encounter their views in a peaceful manner to get their attentions toward their deficiency in their firmly held views. The approach of the study is based on a library research focusing on the data gathered for the analysis and arriving at the present conclusion.