پديد آورندگان :
حسني مقدم، اسفنديار دانشگاه علوم پزشكي لرستان - مركز تحقيقات داروهاي گياهي رازي - گروه پزشكي , بازدار، عبدالرضا وزارت جهاد كشاورزي خرم آباد - گروه كشاورزي , شعبان، مهدي دانشگاه آزاد اسلامي واحد بروجرد - گروه كشاورزي
كليدواژه :
نيترات , سبزي‌هاي برگي , تره ايراني و ريحان , نعنا و تربچه , سلامت و محيط زيست
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: ميزان نيترات يكي از مهمترين فاكتورهاي تعيين كيفيت در سبزيجات است. امروزه به دليل استفاده بيش از حد از كودهاي شيميايي حاوي ازت براي تسريع رشد رويشي بسياري از سبزي ها داراي درصد بالايي نيترات در رژيم غذايي انسان است. هدف از اجراي اين تحقيق بررسي غلظت نيترات در 4 گونه سبزي كشت شده در دو شهرستان پلدختر و خرم آباد است.روش بررسي: در اين تحقيق ميزان نيترات 4 گونه سبزي شامل تره ايراني، ريحان، نعنا، تربچه (غده و برگ) كاشته شده در مزارع سبزيكاري شهرستان هاي خرم آباد و پلدختر مورد اندازه گيري قرار گرفت. از مزارع مزبور بصورت تصادفي از هر گونه سبزي سه نمونه kg2 از قسمت مورد مصرف آن جمع آوري و به آزمايشگاه منتقل شد. ميزان نيترات مطابق دستورالعمل موسسه آب و خاك ايران اندازه گيري شد. بدين منظور پس از آماده سازي نمونه ها جذب آنها با دستگاه اسپكتروفتومتر در طول موج nm580 اندازه گيري و با توجه به منحني استاندارد ميزان نيترات در سبزيجات مختلف تخمين زده شد. يافته ها: نتايج تجزيه واريانس داده ها نشان داد اثر نوع سبزي ها بر ميزان نيترات تجمع يافته در دو منطقه خرم آباد و پلدختر به همراه تيمار شاهد معني دار بود. مقايسه ميانگين داده ها نشان داد، متوسط نيترات در سبزي هاي مورد مطالعه شهرستان خرم آباد به ترتيب شامل غده تربچه (mg/kg 27017)، ريحان (mg/kg 9500)، تره ايراني (mg/kg 8408)، برگ تربچه (mg/kg 8231) و نعنا (mg/kg 5450) و در شهرستان پلدختر به ترتيب شامل غده تربچه (mg/kg 12933)، ريحان (mg/kg 9063)، تره ايراني (mg/kg 6708)، برگ تربچه (mg/kg 6296) و نعنا (mg/kg 5454) بود كه همگي بالاتر از حد مجاز توصيه شده براي مصرف است. متوسط تجمع نيترات سبزي هاي مزرعه شاهد به ترتيب شامل غده تربچه (mg/kg 1586)، ريحان (mg/kg 1134)، تره ايراني (mg/kg 906)، برگ تربچه (mg/kg 794) و نعنا (mg/kg 662) بود كه در محدوده مجاز براي مصرف قرار داشت.نتيجه گيري: ميزان نيترات اندازه گيري شده در g 100 بافت سبزي به ترتيب در غده تربچه (7/36)، ريحان (3/37)، تره ايراني (2/74)، برگ تربچه (2/64) و نعنا (1/98) برابر بيشتر از حد مجاز مصرف روزانه است. با توجه به بالا بودن ميزان نيترات در سبز هاي مورد مطالعه پيشنهاد مي گردد كه در مصرف اين سبزيجات احتياط نموده و نيترات سبزي هاي توليد شده در استان لرستان در فصول مختلف سال مورد ارزيابي قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Background and Objective: Nitrate is one of the most important factors
in determining the quality of vegetables. Today, due to the excessive use of
nitrogen fertilizers to accelerate vegetative growth, many vegetables have a high
percentage of nitrates in human diet. The purpose of this study was to investigate
the concentration of nitrate in four vegetable species cultivated in Poldokhtar and
Khorramabad cities.
Materials and Methods: In this research, the nitrate content of four vegetables
including Iranian leek, Basil, Mint and Radish (tuber and leaves) cultivated from
olericulture field on Khorramabad and Poledokhtare were measured. A 2kg edible
portion of vegetables was randomly collected for each species in triplicate and
carried out to the laboratory. The nitrate content was measured according to the
instructions of the Institute of Water and Soil of Iran. For this purpose, after
preparation of the samples, a spectrophotometer was used to measure absorption
at 580 nm. The nitrate content in different vegetables was estimated using a
standard curve.
Results: The nitrate mean concentration of the studied vegetables from
khorramabad city was 27017 mg/kg for Radish tuber, 9500 mg/kg for Basil, 8408
mg/kg for Iranian leek, 98231 mg/kg for Radish leaves and 5450 mg/kg for Mint.
The values for the samples taken from Poledokhtare city were 12933 mg/kg for
Radish tuber, 9063 mg/kg for Basil, 6708 mg/kg for Iranian leek, 6296 mg/kg for
Radish leaves and 5454 mg/kg for Mint (5454 mg/kg). The values were all higher
than the recommended doses for consumption. In control field, the nitrate mean
concentration were 1586, 1134, 906, 794 and 662 mg/kg for Radish tuber, Basil,
Iranian leek, Radish leaves and Mint, respectively. The values were within the
range of recommended doses.
Conclusion: The amounts of nitrate measured in 100g of green tissue in Radish
tuber, Basil, Iranian leek, Radish leaf and Mint were 7.36, 3.37, 2.74, 2.64, and
1.98 times more than the daily allowance limit, respectively. Given the high
nitrate content in the studied vegetables, it is recommended that cautious is taken
for consumption of the vegetables and nitrate content of the vegetables produced
in Lorestan province in different seasons should be monitored
