پديد آورندگان :
هادي، مهدي دانشگاه علوم پزشكي تهران - پژوهشكده محيط زيست - مركز تحقيقات كيفيت آب , ابوسعيدي، زهرا دانشگاه علوم پزشكي تهران - دانشكده بهداشت - گروه مهندسي بهداشت محيط , پاسالاري، حسن دانشگاه علوم پزشكي ايران - دانشكده بهداشت - گروه مهندسي بهداشت محيط
كليدواژه :
شاخص‌هاي پايداري آب , خورندگي و رسوبگذاري , منابع آب زيرزميني , سلامت و محيط زيست
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: رسوبگذاري و خورندگي باعث كاهش كيفيت آب و آسيب به تجهيزات لوله كشي در سيستم هاي تامين آب مي شوند. در اين مطالعه تمايل به خورندگي يا رسوبگذاري منابع آب زيرزميني شامل چشمه، قنات، چاه هاي عميق و نيمه عميق در مناطق روستايي كاشان طي سال هاي 1381 تا 1392 مورد بررسي قرار گرفت. روش بررسي: بر مبناي پارامترهاي ph، دما، كلسيم، كربنات، بي كربنات، كل جامدات محلول، مقادير شاخص هاي پايداري آب شامل لانژلير (lsi)، رايزنار (rsi)، پوكوريوس (psi) و همچنين مقدار و روند شاخص كمي پتانسيل ترسيب كربنات كلسيم (ccpp) به تفكيك منابع آب تعيين و تحليل شد. يافته ها: مقدار متوسط شاخص هاي lsi، rsi و psi و ccpp به ترتيب برابر با 02.0 ±41.0، 03.0 ±99.6، 02.0 ±40.7و mg/l 44.2 ±41.21 تعيين شد. براساس شاخص ccpp مقدار پتانسيل رسوبگذاري چشمه، قنات، چاه عميق و نيمه عميق به ترتيب برابر با 16.3 ±23.17، 38.1 ±66.15، 22.11 ±23.41 و mg/l 46.4 ±15.23 است. از سال 1381 تا 1392 شاخص ccpp افزايش محسوسي داشته به گونه اي كه به طور ميانگين mg/l 6.1 در سال افزايش يافته است.نتيجه گيري: منابع آب منطقه رسوبگذار هستند به نحوي كه اين تمايل از بيشترين تا كمترين مربوط به چاه هاي عميق، چاه هاي نيمه عميق، چشمه و قنات است. مقدار تشكيل رسوب به ازاي هر متر مكعب آب منطقه در حدود g 21 برآورد شد كه شايد در افزايش رسوبات در جداره سيستم هاي توزيع آب مشكل ساز باشد. مديريت برداشت آب در منطقه همراه با كاهش مقدار tds در منابع آب (شايد از طريق كنترل تخليه زه آب هاي كشاورزي)، در كاهش تمايل آب به رسوبگذاري موثر است.
چكيده لاتين :
Background and Objective: Scaling and corrosion both are destructive to
materials (usually metals) in water supply systems. A dataset (from 2002 to 2013)
of groundwater resources (including springs, qanats, deep wells and semi-deep
wells) were examined for water tendency to corrosion or scaling in rural regions
of Kashan, a city in Isfahan, central Iran.
Materials and Methods: Water quality parameters including pH, temperature,
Ca (mg/L), CO3
2- (mg/L), HCO3
-(mg/L) and TDS (mg/L) were used to estimate
water stability indices. Value of qualitative indices including Langelier (LSI),
Ryznar (RSI), Puckorius (PSI) and trend of Calcium Carbonate Precipitation
Potential (CCPP) as a quantitative index were calculated and analyzed for all
water resources.
Results: Mean of LSI, RSI and PSI for all water resources were estimated to be
0.41±0.02, 6.39 ± 0.03, and 7.40±0.02, respectively. The CCPP value found to be
17.23±3.16, 15.66±1.38, 41.23±11.22, and 23.15±4.46 mg/L for springs, qanats,
deep wells and semi-deep wells, respectively. The CCPP index was significantly
increased from 2002 to 2013, with an average of 1.6 units per year.
Conclusion: A significant scaling tendency was observed. This tendency in
decreasing order was observed in deep wells, semi-deep wells, springs and qanats.
The estimated CaCO3 scale weight per cubic meter of water was 21 g on average,
which may be problematic for water distribution systems. Water withdrawal
management and reduction in TDS of water resources, perhaps through decrease
in agricultural drainage, can be effective to reduce the scaling tendency.
