بررسي اثربخشي آموزش بر باورهاي بهداشتي و عملكرد زنان مراجعه كننده به درمانگاه شهيد بهتاش منطقه لويزان تهران در زمينه روشهاي غربالگري سرطان پستان با استفاده از مدل اعتقاد بهداشتي

The Effectiveness of Education on the Health Beliefs and Practices Related to Breast Cancer Screening among Women Referred to Shahid Behtash Clinic, Lavizan Area, Tehran, Using Health Belief Model

زمينه و هدف: كاربرد نظاممند روشهاي غربالگري به تشخيص به موقع و درمان سرطان پستان كمك ميكند، اين مطالعه تاثير آموزش بر باورهاي بهداشتي و عملكرد زنان را براي غربالگري سرطان پستان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي ارزيابي ميكند. روش كار: اين مطالعه پژوهش كمي از نوع تجربي ميباشد. اين مطالعه بر روي 144 زن (72 نفرآزمايش، 72 نفر شاهد) در محدوده سني 20 تا 62 سال در درمانگاه شهيد بهتاش منطقه لويزان تهران صورت گرفت. ابزار جمعآوري دادهها پرسشنامه خود ايفائي بود كه بر اساس سازههاي مدل اعتقاد بهداشتي طراحي شد. مداخله آموزشي بر اساس اجزاي مدل اعتقاد بهداشتي و اهداف رفتاري مشخص در سه جلسه يك ساعته در گروه آزمايش انجام شد. باورهاي بهداشتي و عملكرد دو گروه آزمايش و شاهد قبل از مداخله آموزشي و چهار ماه بعد از مداخله آموزشي در گروه آزمايش، مورد بررسي و مقايسه قرار گرفت. يافته ها: نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه مداخله آموزشي بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي اثر قابل ملاحظهاي بر افزايش آگاهي افراد گروه آزمايش در مقايسه با گروه شاهد داشت، به نحوي كه ميانگين امتياز آگاهي افراد آزمايش از 17/11 قبل از مداخله آموزشي، به 81/21 بعد از مداخله آموزشي افزايش يافت. مداخله آموزشي باعث افزايش ميانگين امتياز كسب شده افراد از سازههاي مدل شد، به نحوي كه ميانگين امتياز حساسيت درك شده در گروه آزمايش از 26/2 به 58/3، شدت درك شده در گروه آزمايش از 93/1 به 24/6، منافع درك شده در گروه آزمايش از 81/5 به 5/7، موانع درك شده در گروه آزمايش از 57/4 به 79/13 و خود كارآمدي در گروه آزمايش از 2- به 53/2 افزايش يافت. نتيجه گيري: نتايج مطالعه حاضر نشان ميدهد كه انجام مداخلات آموزشي بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي ميتواند باورهاي بهداشتي جامعه را دگرگون ساخته و اثر قابل ملاحظهاي بر رفتارهاي غربالگري نظير غربالگري سرطان پستان داشته باشد.

Background & Objectives: The systematic application of screening methods helps early diagnosis and effective treatment of breast cancer. This study was conducted to assess the effects of education on health beliefs and practices of women regarding breast cancer screening using Health Belief Model (HBM). Methods: This quantitative experimental study was conducted on 144 women (case=72 and control=72) aged from 20 to 62 years in Shahid Behtash clinic, Lavizan area, Tehran. The data collection tool was a self-administered questionnaire that was developed based on Health Belief Model. Educational intervention was delivered to case group based on components of HBM and behavioral targets in 3 sessions each session lasting for 1 hour. Pre-intervention health beliefs and practice of both groups were evaluated and compared with those of four months later. Results: Our findings indicated that educational interventions based on HBM considerably enhanced the cases' knowledge comparing to control group and mean knowledge score was improved from 11.7 to 21.81(p<0.001). Educational intervention improved the mean scores attained from model constructs, so that mean score of perceived susceptibility, severity, benefits, barriers, and self-efficacy in case group improved from 2.26 to 3.58, 1.93 to 6.24, 5.81 to 7.5, 4.57 to 13.79, and from 2 to 2.53, respectively. Conclusion: The results of present study revealed that educational interventions based on HBM can alter health beliefs of the society and considerably affect screening behavior like breast cancer screening.