تحليل ضمان قهري مشاور ژنتيك در رابطه با خطاي تشخيص قبل از تولد

فناوري ژنتيكي يكي از انقلاب‌هاي بزرگ در زمينه علم پزشكي بوده است كه به سرعت در زمينه اكتشافات زيست‌شناسي و سلولي مولكولي و پروژه ژنوم انساني در حال پيشرفت است. پيشرفت در آزمايشات ژنتيكي به مردم اين اختيار را مي‌دهد كه از ابتلا به بيماري‌هاي خاص جلوگيري كنند و همچنين مانع تولد كودك با اختلالات ژنتيكي خاص شوند. با پيشرفت اين علم مشاوران ژنتيك موظف هستند كه اطلاعات جديدي در رابطه با بيماري‌ها در اختيار مراجعه‌كنندگان قرار دهند كه در صورت تخلف از اين وظيفه مسؤول شناخته مي‌شوند. مقاله حاضر كه در همايش بين‌المللي حقوق پزشكي (حقوق ژنتيك) ارائه شده است، مقاله‌اي توصيفي ـ تحليلي است و شيوه گردآوري اطلاعات، كتابخانه‌اي است و از مقالات ترجمه‌شده و پايان‌نامه‌ها و تجارت ساير كشورها استفاده شده است. يافته‌ها حاكي از اين است كه زماني كه يك مشاور ژنتيك ارائه خدمت مشاوره را تقبل مي‌كند، از نظر قانوني موظف است منافع مراجعه‌كننده را در نظر گرفته و از او مراقبت نمايد و انتظارات وي را پاسخ دهد. مشاوري كه به مراجعه‌كننده بي‌توجهي مي‌كند و مراقبت‌هاي لازم را انجام نمي‌دهد، از نظر قانوني مسؤول شناخته مي‌شود. بيشتر موارد قصور حرفه‌اي يا خطاي شغلي نتيجه بي‌توجهي مي‌باشد. برخي بر اين عقيده هستند كه مشاور ژنتيك ضامن خسارت وارده به والدين و فرزند معلول نمي‌باشد، اما با توجه به مطالعات صورت‌گرفته دور از انصاف است كه در صورت فراهم‌بودن تمام اركان ضمان (خطا، وجود ضرر، رابطه سببيت بين ضرر وارده و تقصير) مشاور ژنتيك را مبرا از مسؤوليت بدانيم. بنابراين والدين و فرزند معلول مي‌توانند بر طبق قواعد ضمان قهري در قالب تولد ناشي از خطا و زندگي ناشي از خطا در دادگاه‌هاي عمومي يا در دادسراي انتظامي پزشكان طرح دعوا كرده و خسارات وارده را مطالبه يا اقامه شكايت انتظامي نمايند. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه اثبات تقصير در رابطه با مشاور ژنتيك از ساير عوامل زيان متفاوت است، ليكن در حقيقت تعهدي كه به عنوان تعهد به اطلاع‌رساني دقيق بر دوش مشاور ژنتيك سنگيني مي‌كند، موجب مي‌شود كه مراجعه‌كننده در صورتي كه ثابت كرد به مشاور ژنتيك مراجعه داشته است، از آن پس مشاور ژنتيك در رابطه با تعهد اطلاع‌رساني مدعي محسوب مي‌شود و اين‌كه اطلاعات لازم را به مراجعه‌كننده داده است، به عنوان ادعايي محسوب مي‌شود كه توسط وي بايد اثبات گردد. علاوه بر اين مورد در رابطه با اشخاصي كه مي‌توانند طرح دعوا كنند، اين بحث ويژگي خاص دارد كه والدين مي‌توانند در قالب طرح دعواي تولد ناشي از خطا تمام خسارات وارده فوق‌العاده را تا سن رشد مطالبه كنند. همچنين طفل مي‌تواند در قالب طرح دعواي زندگي ناشي از خطا فقط هزينه‌هاي مربوط به بعد از سن رشد را خواستار شود. ضروري است دادگاه‌ها علاوه بر صدور حكم بر پرداخت مبلغي به عنوان خسارت در قالب ديه يا ارش، به علت عدم قابليت تعيين خسارات آينده و استمرار آثار تلخ آن به پرداخت مستمري براي آينده فرزند معلول نيز حكم صادر نمايند.