مقايسه خودنظم بخشي، ويژگي هاي شخصيتي، و كاركرد خانواده در دانش آموزان دختر تيزهوش، با هوش متوسط و هنرستاني

Comparison of Self-Regulation, Personality Traits and Family Functions in Gifted Students, Average Intelligence Students and Students in Technical Schools

زمينه و هدف: نوجوانان سرمايه­ هاي آينده جامعه هستند. مدارس ويژه پرورش استعدادهاي درخشان داراي محيط نسبتاً متفاوت با مدارس عادي هستند. پژوهش حاضر با هدف مقايسه خودنظم ­بخشي، ويژگي­ هاي شخصيتي و كاركرد خانواده دانش ­آموزان تيزهوش، باهوش متوسط و هنرستاني انجام شد. روش: طرح پژوهش علّي- مقايسه­ اي است. جامعه آماري اين پژوهش شامل دانش ­آموزان دختر مقطع متوسطه ناحيه 1 آموزش و پرورش شهرستان رشت در سال تحصيلي94-1393 بودند (6990 نفر). نمونه آماري شامل180 نفر از اين دانش ­آموزان بود كه به روش نمونه­ گيري تصادفي خوشه­ اي چندمرحله­ اي انتخاب شدند و پرسشنامه خودتنظيمي بوفارد و همكاران (1995)، پنج عاملي شخصيت كاستا و مك كري (1985) و پرسشنامه عملكرد خانواده (اپشتاين، بالدوين و بيشاب ( 1983) را تكميل كردند. يافته ­ها: نتايج نشان داد كه بين خودنظم­ بخشي، ويژگي­ هاي شخصيتي، و كاركرد خانواده سه گروه دانش ­آموزان تيزهوش، باهوش متوسط و هنرستاني تفاوت معناداري وجود دارد (05/0>p). نتايج پژوهش بيانگر اين بود كه توانايي كل خودنظم ­بخشي و بعد شناختي آن در دانش ­آموزان تيزهوش بالاتربود. ابعاد شخصيتي روان ­آزردگي­ گرايي، توافق­ پذيري و برون­ گرايي در دانش ­آموزان هنرستاني بالاتر بود. در متغير كاركرد خانواده هم مهارگري رفتار در دانش ­آموزان با هوش متوسط و ايفاي نقش در دانش ­آموزان هنرستاني­، بالاتر بود. نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاضر حاكي از نقش هوش در ويژگي­ هاي روان­ شناختي و كاركرد خانواده بود. تلويحات ضمني نتيجه به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفت.

Background and purpose: Adolescents are the future capitals of the society. Special schools for gifted and talented students have different environment comparing to public schools. The aim of this study was to compare self-regulation, personality traits and family functions in gifted students, average intelligence students and students in technical schools. Method: Present research was a causal-comparative study. Study population consisted of all the female high school students who were studying in district one’s schools of Rasht City in 1393-94 academic year (N= 6990). Sample consisted of 180 students who were selected using random multi-stage cluster sampling method, and completed the Self-Regulation Questionnaire (Bufford, et al; 1995), Five-Factor Personality Inventory (Costa & McCrae, 1985), and the Family Questionnaire (Epstein, Baldwin and Bishop, 1983). Results: Results indicated a significant difference between the three groups in terms of their self-regulation, personality traits and family function (p < .05). Findings revealed that gifted students gained significantly higher scores on self-regulation and cognition. On the other hand, students in technical schools gained higher scores on neuroticism, agreeableness, and extroversion. Finally, students with average intelligence showed higher scores on behavioral control, while students of technical schools showed higher scores on role performance. Conclusion: Findings of current study confirmed the role of intelligence in psychological characteristics and family functions. Implications are discussed further.