خدمات بهداشت روان شهري: الگوي مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه همراه با مشاركت اجتماعي

Urban Mental Health Service: Primary Health Care Model with Community Participation

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسي ميزان اثربخشي آموزش بهداشت روان به داوطلبان بهداشتي و پزشكان متخصص غيرروانپزشك در جلب مشاركت مردمي و ارايه خدمات بهداشت روان در قالب يك الگوي مشاركتي شهري بود. روش: ساكنان سه محله 11، 16 و 18 منطقه شش شهر تهران به عنوان جمعيت زيرپوشش درنظر گرفته شدند. 20 داوطلب (به­ عنوان رابط بهداشت روان)، شش كارشناس ارشد روان­شناسي باليني يا مشاوره، سه روانپزشك و 15 پزشك متخصص غيرروانپزشك (همگي ساكن منطقه شش شهرداري) آزمودن ي­هاي پژوهش حاضر بودند كه داوطلبانه و به­وسيله فراخوان عمومي در طرح شركت كردند. داد ه­ها به دو روش كمي (با كاربرد پرسش­نامه ­هاي ويژگي­ هاي جمعيت­ شناختي، نظرسنجي پزشكان متخصص و نظرسنجي رابطان بهداشت روان) و كيفي (با ثبت تجربه­ ها و مشاهده ­ها) گردآوري شدند. تجزيه و تحليل داده­ ها با كمك SPSS-15 و به روش آزمون آماري t وابسته انجام شد. يافته ­ها: يافته ­ها نشان داد نمره­ هاي به ­دست آمده از دو پرسش­نامه نظرسنجي رابطان بهداشت روان و پزشكان متخصص در پيش ­آزمون و پس ­آزمون تفاوت دارد (0/002≥p). هم‌چنين رابطان بهداشت روان شهري پس از آموزش به شناسايي بيماران محله پرداخته، آنها را به مراكز مشاوره، پزشكان متخصص و بيمارستان محلي ارجاع دادند. نتيجه­گيري: آموزش مفاهيم بهداشت روان و درگيري رابطان و پزشكان متخصص در يك الگوي مشاركتي در محله­ ها، مي­تواند روش مؤثري براي ارايه خدمات مراقبت­هاي بهداشت روان اوليه در شهرهاي بزرگ باشد.

Objectives: The aim of the present study was to assess the degree of efficiency of mental health education for non-psychiatrist medical specialists in attracting public cooperation and the provision of mental health in the form of an urban cooperative model. Method: The residents of districts 11, 16, and 18 in municipality area 6 of Tehran were considered as the covered community. 20 volunteers (as mental health contact), three individuals with master degree in clinical psychology or consultation, three psychiatrists, and 15 non-psychiatrist specialists (all from municipality area 6) comprised the subjects of the present study and voluntarily participated in this research. Data were gathered using quantitative (demographic questionnaires, specialists’ survey, and mental health contact survey) as well as qualitative (registering observations and experiences) methods. Data analysis was done via SPSS-15 and using dependent t-test. Results: The findings revealed that the scores of the volunteers and specialists changed from pretest to post-test (p≥0.002). Also, urban mental health contacts identified the districts’ patients subsequent to the training, and referred them to consultation centers, medical specialists, and district hospitals. Conclusion: Teaching mental health concepts to volunteers and medical professionals and involving them in a cooperative fashion in districts can be an efficient method of providing primary mental health services in large cities.