ساختار عاملي و ويژگي هاي روان سنجي مقياس درجه‌بندي اختلال هاي رفتار مخرب ـ نسخه والدين

Factorial Structure and Psychometric Properties of the Disruptive Behavior Disorders Rating Scale – Parent Form

زمينه و هدف: اختلال رفتاري مخرب طبقه‌اي از اختلال­ هاي رفتاري است كه با رفتار مزاحمت ­بار اجتماعي مشخص مي‌شود و موجب ناراحتي ديگران مي­شود. هدف اين پژوهش بررسي ساختار عاملي و ويژگي­ هاي روان­ سنجي نسخه فارسي مقياس درجه‌بندي اختلال­ هاي رفتار مخرب ـ نسخه والدين در ميان دانش­ آموزان دوره اول مقطع ابتدايي بود. روش: 303 نفر (136 پسر و 167 دختر) از بين دانش ­آموزان دوره اول مقطع ابتدايي شهر بابلسر، در سال تحصيلي 93-1392 به روش نمونه­ گيري خوشه ­اي تصادفي به عنوان نمونه انتخاب شدند و والدين آنها نسخه فارسي مقياس درجه بندي اختلال­ هاي رفتار مخرب را با در نظر گرفتن ويژگي­ هاي رفتاري دانش ­آموز مورد نظر تكميل كردند. براي تجزيه و تحليل داده­ ها از ضريب آلفاي كرونباخ و تحليل عاملي اكتشافي استفاده شد. يافته ­ها: ضريب آلفاي كرونباخ براي ترجمه فارسي مقياس اوليه­ ي 45 گويه­ اي برابر با 0/94 به ­دست آمد. نتايج تحليل عاملي اكتشافي (تحليل مولفه­ هاي اصلي) پنج عامل فزون­ كنشي/ تكانشگري، اختلال رفتار هنجاري، نافرماني مقابله­ اي، نارسايي توجه، و رفتار مخرب نامشخص را نشان داد. با توجه به حذف 8 گويه، نسخه فارسي مقياس با 37 گويه تدوين شد. ضريب آلفاي كرونباخ براي عامل­ هاي استخراج شده بين 0/74 تا 0/88 و براي كل مقياس 0/92 به دست آمد كه نشان ­دهنده اعتبار مطلوب نسخه فارسي مقياس است. همچنين ضرايب همبستگي به­دست آمده بين عامل­ هاي استخراج شده با يكديگر و با كل مقياس نيز نشان­ دهنده روايي سازه مطلوب مقياس بود. نتيحه ­گيري: با توجه به ساختار عاملي مطلوب نسخه فارسي مقياس مي­ توان از آن براي غربالگري و شناسايي به موقع دانش ­آموزان دوره اول مقطع ابتدايي مشكوك به اختلال­ هاي رفتار مخرب استفاده كرد.

Background and purpose: Disruptive behavior disorder, a class of behavioral disorder that causes discomfort to others. The purpose of this study was to investigate the factorial structure and psychometric properties of the Persian version of Disruptive Behavior Disorders Rating Scale – Parent Form among the first grade elementary school students. Method: 303 students (136 boys and 167 girls) were selected using random cluster sampling method among all the first grade students that were studying in Babol City’s elementary schools in 1392-93 academic year, and their parents completed the Persian version of Disruptive Behavior Disorders Rating Scale. Data were analyzed using Cronbach's alpha coefficient and exploratory factor analysis. Results: The Cronbach's alpha for 45-item Persian version of Disruptive Behavior Disorders Rating Scale was 0.94. The exploratory factor analysis (using principal components) yielded five factors including: hyperactivity/ impulsivity, conduct disorder, oppositional defiant disorder, attention deficit disorder, and unspecified disruptive behavior. Eight items were removed from the Persian version and the final scale included 37 items. The Cronbach's alpha coefficients for the total score and the factors ranged between 0.74 To 0.92, which were indicative of scale’s acceptable reliability. Finally, extracted factors showed high internal correlations with each other and with the total scale, which was indicative of scale’s construct validity. Conclusion: Given to acceptable factor structure and psychometric properties of the Persian version of Disruptive Behavior Disorders Rating Scale - Parent Form, this scale can be used for screening and early diagnosis of students with disruptive behavioral disorders in elementary students.