تأثير مداخله آموزشي مبتني بر مدل رفتار برنامه‌ريزي شده بر انتخاب روش زايمان

Effect of Educational Intervention Based on Theory of Planned Behavior (TPB) in Selecting Mode of Delivery

مقدمه: افزايش سزارين‌هاي غير ضروري نشانه عملكرد نامناسب نظام سلامت كشورها مي‌باشد. آموزش بهداشت باعث ارتقاء آگاهي‌ مادر طي دوران بارداري مي‌شود تا روش مناسبي را براي زايمان خود انتخاب كرده و بدون دليل باليني سزارين را انتخاب نكند، لذا مطالعه حاضر با هدف تعيين تأثير مداخله آموزشي مبتني بر مدل رفتار برنامه‌ريزي شده بر انتخاب روش زايمان انجام شد. روش‌كار: اين مطالعه تجربي در سال 1394 بر روي 90 زن باردار نخست‌زا مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي شهر يزد انجام شد. افراد ‌با استفاده از روش نمونه‌گيري چند مرحله‌اي انتخاب شده و به سه گروه تقسيم شدند. در گروه اول، بسته آموزشي طراحي شده در قالب مدل طي 3 جلسه آموزشي 60 دقيقه‌اي اجرا شد. به گروه دوم آموزش به روش پمفلت داده شد و گروه كنترل آموزش‌هاي معمول را دريافت كردند. نگرش، هنجارهاي ذهني، درك كنترل رفتار و قصد زنان باردار قبل و بعد از انجام مداخله توسط ابزار محقق ساخته مورد سنجش قرار گرفت. همچنين در هفته 38 بارداري از تصميم مادران، مجدداً سؤال شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار ‌آماري SPSS (نسخه 21) و آزمون‌هاي آماري كاي دو، تي زوجي، كروسكال واليس انجام شد. ميزان p كمتر از 0/05 معني‌دار در نظر گرفته شد. يافته‌ها: قبل از مداخله آموزشي، تفاوت معني‌داري بين سه گروه در هيچ يك از حيطه‌هاي مدل (نگرش، هنجار فردي، درك كنترل رفتار، قصد) وجود نداشت (0/001p). نتيجه‌گيري: آموزش مبتني بر مدل روش مؤثري در افزايش انگيزش، قدرت تصميم‌گيري و مهارت زنان باردار در خصوص انتخاب زايمان طبيعي است، لذا انجام اقدامات پيشگيرانه و افزايش آگاهي زنان باردار امري ضروري است.

Introduction: The increased rate of unnecessary cesarean indicates improper function of health system. Health education leads to promotion of mothers' knowledge during pregnancy in order to select appropriate mode of delivery and do not choose cesarean section without clinical reason. Therefore, this study was performed with aim to determine the effect of educational interventions based on theory of planned behavior (TPB) on selecting mode of delivery. Methods: This experimental study was conducted on 90 nulliparous pregnant women referred to Yazd health centers in 2015. The subjects were selected with multistage sampling method and were divided into 3 groups. Group I received educational training package based on TPB model during 3 sessions of 60 minutes. Group II received education in the form of Pamphlet and control group received routine training. Attitude, subjective norms, perceived behavioral control and intention were assessed by researcher-made tools before and after the intervention. Also, the mothers' decision was again asked at 38 weeks of pregnancy. Data was analyzed by SPSS (version 21) and Chi-square, paired T-test and Kruskal-Wallis test. PResults: Before the educational intervention, there was no significant difference between three groups in terms of attitude, subjective norms, perceived behavioral control and intention (P>0.001). After the intervention, there was significant difference in all domains in education group before and after the intervention. Also, the comparison between the groups showed significant difference between the intervention group based on model and pamphlet group and control group (P<0.001). Conclusion: Training based on model is an effective method to increase motivation, decision-making ability and skill of pregnant women to choose normal vaginal delivery. Therefore, performing preventive measures and increasing awareness of pregnant women is necessary.