مداخله‌هاي پيشگيرانه خانواده محور: تأثير بر روابط والد ـ كودك و روش هاي تربيتي والدين

Family-Based Preventive Interventions: Effects on Parent-Child Relationship and Parenting Styles

زمينه و هدف: بسياري از والدين با سبك تربيتي خود فرصت انديشيدن و يافتن راه‌حل مشكلات را به فرزندان خود نمي‌دهند؛ اين امر احتمال بروز مشكلات رفتار را در فرزندان افزايش مي‌دهد. در راستاي پاسخ دهي به اين نياز والدين بسته‌هاي آموزشي متفاوتي طراحي و اجرا شده است كه يكي از آنها كودك متفكر نام دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسي اثربخشي آموزش كودك متفكر به عنوان يك روش تربيتي خانواده‌محور مبتني بر مهارت‌هاي حل‌مسئله، بر سبك‌هاي تربيتي و تعامل والد- كودك است. روش: گروه نمونه شامل 40 نفر از والدين نوآموزان پيش‌دبستاني و دانش‌آموزان پايه اول دبستان بوده است. روش پژوهش شبه ­آزمايشي با طرح پيش ­آزمون- پس ­آزمون و تك ­گروهي بوده است. برنامه آموزشي كودك متفكر با هدف تغيير الگوهاي فرزندپروري طراحي شد. اين برنامه آموزشي در 9 جلسه 2 ساعته در هر هفته برگزار ‌شد. به منظور ارزيابي اثربخشي برنامه از پرسشنامه روش‌هاي تربيتي (شكوهي‌يكتا و پرند، 1386) و پرسشنامه رابطه والدـ كودك (جرارد، 1994) استفاده شد. يافته­ ها: نتايج نشان داد كه آموزش روش حل‌مسئله به والدين به­ طورمعناداري در بهبود سبك تربيتي والدين مؤثر بوده است)01/0 (p< و نيز برنامه آموزشي به والدين ميانگين خرده­ مقياس‌هاي رضايت‌مندي و ارتباط را در رابطه والد- كودك به طور معناداري تغيير داده است (05/0 p<). نتيجه­ گيري: برنامه آموزشي كودك متفكر به والدين مي­ تواندكمك كند تا از روش‌هاي مؤثر نظير حل‌مسئله به‌جاي روش‌هاي غيرمؤثر نظير تنبيه استفاده كنند.

Background and purpose: Due to their parenting styles, many parents ruin their children’s opportunity to think about the problems and find solutions for them, which may increase the likelihood of behavior problems in children. Various training packages have been designed and administered in order to help parents, and raising a thinking child is one of them. The purpose of the present study was to investigate the effects of raising a thinking child training, as a family-based training method, on problem solving, parenting style, and parent-child interaction. Method: The sample group consisted of Parents of 40 preschool and first grade children, who voluntarily participated in the workshop. Present research was a quasi-experimental study with pretest-posttest and without control group. The workshop included nine weekly two hours training sessions. Data were collected using parenting methods questionnaire (Shokohi-Yekta & Parand, 2006) and parent-child relationship inventory (Gerard, 1994). Parents completed the questionnaires in pretest and posttest. Results: The findings showed that problem solving training has significantly improved parents’ parenting style (p < .01). Furthermore, the training significantly affected the subscales of satisfaction and relationship in parent-child relationship (p > .05). Conclusion: The raising a thinking child package can help parents to use effective strategies, such as problem solving rather non-effective methods like punishment.