پيش‌بيني تنيدگي تحصيلي بر اساس ويژگي‌هاي شخصيتي با واسطه‌گري سبك‌هاي مقابله اي

Prediction of Academic Stress Based on Personality Traits with the Mediation of Coping Styles

زمينه و هدف: تنيدگي از مسائل اجتناب‌ناپذير زندگي است كه نمود آن در موقعيت‌هاي تحصيلي تحت عنوان تنيدگي تحصيلي مفهوم‌سازي شده است. اين پژوهش با هدف مطالعه عوامل درون­فردي تنيدگي تحصيلي، به آزمون مدلي مي‌پردازد كه بر اساس آن ويژگي‌هاي شخصيتي مي‌تواند باواسطه‌گري سبك‌هاي مقابله‌اي، تنيدگي تحصيلي را پيش‌بيني كند روش: اين پژوهش توصيفي، از نوع همبستگي است. شركت‌كنندگان پژوهش شامل 327 نفر (172دختر و155 پسر) دانش‌آموز دبيرستاني شهرستان سپيدان، استان فارس در سال تحصيلي 95-1394 بودند كه به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي چندمرحله‌اي انتخاب شدند. پرسش‌نامه تنيدگي تحصيلي (ديره، 1374)، ويژگي‌هاي شخصيتي (گلدبرگ، 1991) و سبك‌هاي مقابله‌اي (اندلر و پاركر، 1990) براي جمع­آوري داده­ها اجرا شد. در اين پژوهش براي تحليل داده‌ها از تحليل مسير در مدل معادلات ساختاري استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه ويژگي‌هاي شخصيتي هم به صورت مستقيم و هم با واسطه سبك‌هاي مقابله‌اي مي‌تواند ابعاد تنيدگي تحصيلي را پيش‌بيني كند. در اين ميان نقش عامل روان­آزردگي­گرايي در پيش‌بيني مثبت تنيدگي ناشي از عوامل حساسيت‌زا و گشودگي به تجربه در پيش‌بيني منفي تنيدگي ناشي از عدم توانمند‌ي قابل‌توجه است. همچنين سبك مقابله‌اي هيجان‌مدار نقش برجسته‌اي در پيش‌بيني تنيدگي ناشي از عوامل حساسيت‌زا دارد ( 0/05>P). نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش نشان داد كه ويژگي‌هاي شخصيتي مي‌توانند هم به شكل مستقيم و هم با اثرگذاري بر سبك‌هاي مقابله‌اي، تنيدگي تحصيلي تجربه‌شده را تحت­تأثير قرار دهند بنابراين مي‌توان اذعان نمود كه دانش‌آموزان با ويژگي‌هاي شخصيتي خاص سبك‌هاي مقابله‌اي را برمي‌گزينند كه مي‌تواند بر تجربه تنيدگي تحصيلي آنها اثرگذار باشد.

Background and Purpose: Stress is one of the inevitable problems of life, which is conceptualized as academic stress in educational situations. This study aimed to study the internal factors of academic stress, and prediction of academic stress based on personality traits with the mediation of coping styles. Methods: This descriptive study is of correlational type. Participants of the study were 327 high school students (172 girls and 155 boys) in Sepidan city, Fars province in the academic year 2014-2015 that were selected by multistage cluster sampling. Academic stress questionnaire, five big personality traits questionnaire, and coping styles questionnaire were used to gather of data. Results: The results showed that personality traits can predict the dimensions of academic stress either directly or through the interplay of coping styles. the role of the neuroticism factor in the positive prediction of stress due to sensitization factors and openness to experience in the negative prediction of stress due to lack of ability is significant. Also, the emotional coping style has a prominent role in the prediction of stress due to allergenic factors (P <0.05). Conclusion: The results of this study showed that personality traits can affect academic stress both directly and through coping styles. Therefore, it can be admitted that students with specific personality traits choose coping styles that can affect their academic stressful experience.