علل و تعيين‌كننده‌هاي جريان‌هاي مهاجرت‌ معكوس در ايران

Causes and Determinants of Reverse Migration Flows in Iran

در سال­هاي اخير، نتايج سرشماري­ها ظهور روند جديد مهاجرت داخلي با عنوان مهاجرت معكوس در ايران را نشان مي­دهد. جهت شناخت و تحليل بهتر مهاجران معكوس، 12100 مهاجر معكوس در زمينه تعيين كننده ­ها و علل مهاجرت با 23700 مهاجر كلان شهري حاصل از نمونه دو درصد سرشماري 1390 مورد مطالعه تطبيقي قرار گرفته­ اند. باتوجه به ويژگي­هاي طبيعي و زيست-محيطي متفاوت روستاها و نيز وضعيت زيرساختي، اقتصادي، تجاري و سياسي متفاوت كلان شهرها، مهاجران معكوس وارد شده به نقاط روستايي استان­هاي مختلف و نيز مهاجران وارد شده به كلان شهرهاي تهران، مشهد، اصفهان، كرج، تبريز، شيراز، اهواز و قم، دلايل اجتماعي و اقتصادي متفاوتي را براي اين مهاجرت خود بيان داشته­اند. مهمترين تفاوت دو گروه از مهاجران در علت مهاجرت انجام و پايان خدمت وظيفه است كه درصد به دست آمده براي مهاجران معكوس بسيار بيشتر از مهاجران به كلان شهرهاست. نوع شغل مهاجران مهمترين تبيين كننده احتمال وقوع نوع مهاجرت­هاي مورد مطالعه است. با تمركز بر اين تفاوت­هاي مبنايي بين مهاجران معكوس و كلان شهري و نيز درون خود مهاجران هريك از اين دو نوع مهاجرت، مي­توان برنامه­ هاي سياستي جهت توزيع فضايي مناسب جمعيت در مناطق روستايي و كلان شهرهاي كشور ارايه نمود.

The result of censuses show emergence of new current of internal migration with the form of reverse migration. For recognition and better analysis of reverse migration, 12100 reverse migrants in relation to determinants and causes of migration with 23700 metropolis migrants taken from two percent sample of 1390 census have been studied comparatively. Due to the different nature and bio-environmental features of the rural areas and different infrastructure, economic, commercial and political situations of metropolis the reverse migrants who entered rural areas of various states and migrants who entered metropolis (Tehran, Mashhad, Isfahan, Karaj, Tabriz, Shiraz, Ahvaz and Ghom) have diverse social and economic reasons for their migration. The most difference between the two groups of migrants is due to immigration caused by military service that the percentage for reverse immigrants is much higher than that of immigrants to metropolises. The kind of immigrant job is the most important explanation of probability of occurrence of the type of immigration in this study. Focusing on basic differences of reverse migrants and metropolis migrants and also within each of these migrants, we can propose policies for reasonable spatial distribution of population in rural and metropolitan areas in Iran