چكيده فارسي :
در اين مقاله، ماهيت ديه به عنوان يكي از نهادهاي حقوقي مورد پذيرش اسلام، مورد بررسي قرار گرفته است. آيا ديه نهادي مدني است كه به منظور جبران خسارت‌ها و زيان‌هايي كه در نتيجه عمل مرتكب به بزه‌ديده يا اولياي او وارد شده، پرداخت مي‌شود يا ماهيتي جزايي دارد تا در زمره مجازات‌ها قرار گيرد و به عنوان كيفري بر مرتكب براي تنبه و احساس درد و رنج وي اعمال شود. در راستاي پاسخ به اين پرسش چهار نظريه طرح و بيان شده است. نخست آنكه ديه داراي ماهيت صرفاً كيفري است؛ ديگر آنكه ديه صرفاً از ماهيتي حقوقي (در باب مسؤوليت مدني و ضمان ناشي از ايراد خسارت) برخوردار است. برخي نيز قائل به تفكيك در ماهيت آن شده‌اند. نگارنده بر اين باور است كه ديه داراي ماهيت تلفيقي است، يعني از يكسو مجازات است و از سويي نيز به عنوان جبران خسارت محسوب مي‌گردد. پاسخ اين سؤال هر چه كه باشد، علاوه بر آثار متفاوتي كه بر قبول هر نظريه مترتب مي‌شود، نتايجي از جمله جواز يا عدم جواز اخذ خسارت مازاد بر ديه را در پي دارد كه خود، مطمح نظر و محل مناقشه بسياري از صاحب‌نظران بوده و هست.
