حمايت از بيماران در پرتو مباني جرم‌انگاري

حمايت از كليه افراد اجتماع يكي از مهم‌ترين تكاليف دولت‌ها است. با اين حال، برخي از گروه‌ها، از جمله بيماران، به دليل ويژگي‌هاي آسيب‌پذيري كه دارند، نيازمند توجه ويژه هستند. دولت‌ها جهت انجام اين تكليف از ابزارهاي مختلفي بهره مي‌برند. استفاده از حربه كيفر و جرم‌انگاري رفتارهايي كه مانع انجام اين تكليف بوده و يا ناقض حقوق افراد است، از مهم‌ترين ابزارها است. با توجه به خلاف اصل‌بودن جرم‌انگاري، بايد از آن در موارد محدود و تنها به عنوان آخرين ابزار استفاده كرد و موارد استفاده نيز نيازمند توجيه است. از اين رو، اصول و مباني مختلفي در راستاي توجيه آن مطرح شده است. اصل آسيب، پدرسالاري قانوني، اخلاق‌گرايي و كمال‌گرايي قانوني مهم‌ترين اين اصول هستند. تدقيق در قوانين كيفري ايران نشان مي‌دهد كه مي‌توان ردپاي هر يك از اين اصول را در جرم‌انگاري رفتارهاي مجرمانه مختلف مشاهده نمود. اين امر در خصوص جرم‌انگاري‌هايي كه در راستاي حمايت از بيماران صورت گرفته نيز، صدق مي‌كند. يافته‌هاي اين مقاله نشان مي‌دهد كه اصل آسيب بيشترين تأثير را در قانونگذاري كيفري ايران در حمايت از بيماران داشته است. همچنين مصاديقي از جرم‌انگاري در راستاي حمايت از بيماران در چارچوب اصول اخلاق‌گرايي قانوني و كمال‌گرايي قانوني يافت گرديد. در مقابل، عناوين مجرمانه كه بر اساس اصل پدرسالاي قانوني وضع شده باشد، مشاهده نگرديد. اين مقاله در تلاش است با استفاده از روش توصيفي و تحليلي، ضمن بيان اصول و مباني جرم‌انگاري، قوانيني كه بر مبناي اين اصول و در راستاي حمايت از بيماران وضع شده‌اند را از مجوعه قوانين كيفري استخراج و تحليل و بررسي نمايد.