تأثير دگرآسيبي غلظت‌هاي مختلف عصاره آبي اندام‌هاي متفاوت پونه (.Puleguim vulgar L) و رازيانه (.Foeniculum vulgar L ) بر جوانه‌زني و رشد ذرت (.Zea mayze L) و نخود (.icer arietinum L)

Allelopathic Effects of Extracts of Different Parts of Beebalm (Puleguim vulgar L.) and Fennel (Foeniculum vulgar L.) at Different Concentrations on Germination and Growth of Maize (Zea mayze L.) and Chickpea (Cicer arietinum L.)

مطالعات نشان مي­دهد برخي از گياهان دارويي داراي اثرهاي دگرآسيبي مي‌باشند. بنابراين يكي از ابزارهاي كاهش مصرف سموم علف‌كش، استفاده از خاصيت دگرآسيبي موجود در اين گونه­هاي گياهي مي­باشد. اين گياهان در صورت قرار­گيري در تناوب زراعي از اهميت ويژه­اي برخوردار هستند. پژوهش حاضر به­منظور بررسي اثر غلظت‌هاي مختلف عصاره آبي برگ، ساقه، گل و ريشه­ گياهان دارويي پونه و رازيانه بر صفات جوانه‌زني و رشد ذرت (رقم سينگل‌كراس 704) و نخود (رقم سفيد) انجام گرفت. اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار اجرا شد. ابتدا عصاره­ آبي غليظ 6% وزني- حجمي تهيه و سپس عصاره­هاي رقيق با استفاده از آب مقطر در غلظت‌هاي صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد به­دست آمد. نتايج نشان داد كه گياهان دارويي پونه و رازيانه داراي اثر دگرآسيبي مي‌باشند و اثر عصاره آبي اندام‌هاي مختلف اين گياهان بر صفات جوانه‌زني ذرت و نخود يكسان نيست. غلظت‌ عصاره­هاي‌ آبي، بر صفات جوانه‌زني از قبيل درصد و سرعت جوانه‌زني، طول ريشه‌چه و ساقه‌چه و زمان شروع تا پايان جوانه‌زني تأثيرگذار مي­باشد. به‌طوري ­كه با افزايش غلظت، شدت بازدارندگي بيشتري در صفات مورد مطالعه مشاهده گرديد. از بين اندام‌هاي مورد مطالعه به‌ترتيب ساقه، برگ، گل و ريشه و از بين دو گياه دارويي، رازيانه اثر بازدارندگي شديدتري بر صفات جوانه‌زني ذرت و نخود داشتند.

Studies show that some of the medicinal plants have allelopathic effects. Therefore, one of the tools for reducing application of herbicides is using the allelopathic properties of these plants. These plants, if put in the agronomic rotation, are very important. The present research was conducted to determine the effects of different concentrations of aqueous extract of leaf, stem, flower and root of beebalm and fennel on germination and growth of maize (cv. Single Cross 704) and chickpea (cv. Seffid). The experiment was performed as factorial in a completely randomized design with 4 replications. First, stock solution of 6% w/v aquous extract was prepared, and then diluted solutions (0, 25, 50, 75 and 100%) were obtained. The results indicated that there were allelopathic effects in beebalm and fennel plants. Effect of aqueous extract of different plant parts on germination traits of maize and chickpea was not similar. Concentration of aqueous extracts was effective on germination traits such as percentage and rate of germination, length of radical and hypocotyls and time to end of germination. Higher levels of this concentration inhibited more of these studied traits. The degree of allelopathic effects of different parts of bee‌balm and fennel can be classified in order of decreasing inhibition as: stem, leaf, flower and root between the two medicinal plants, fennel indicated more allelopathic effects on germination traits.