تجربيات ديني از ديدگاه علوم اعصاب شناختي

Religious experiences in the view of neurology

زمينه و هدف: پيشرفت‌هاي اخير در زمينه زيست شناسي و علم پزشكي، انقلابي در دانش انسان در زمينه مغز و علوم اعصاب شناختي مرتبط با احساسات و خود آگاهي ايجاد كرده است و باعث توسعه تئوري‌ها در روانشناسي در زمينه باورهاي ديني و تجربيات ديني در فرهنگ‌هاي متفاوت انساني شده است. در اين مقاله مروري، به بررسي تجربيات ديني از ديدگاه علم اعصاب شناختي مي‌پردازيم. مواد و روش‌ها: با تكنيك‌هاي تصويربرداري مثل تشديد عملكرد مغناطيسي، تصوير برداري گسيل پوزيترون و تصويربرداري گسيل تك فوتون مي‌توان به مطالعه فعاليت‌هاي مغزي افراد ديني پرداخت. اعمال ديني باعث فعال شدن مداري در سايت‌هاي مغزي مي‌شود كه از آن به عنوان صليب ديني مغز نام مي‌برند و شامل آميگدال و هيپوكامپ، سيستم لمبيك، لوب تمپورال آنتيرور، اوربيتو فرونتال، كورتكس پروفرونتال پشتي و جانبي هستند. اين مدار توسط سيستم دوپاميني و سروتونيني تنظيم مي‌شود. اعمال ديني بلند مدت مثل مراقبه باعث فعال شدن لوب‌هاي فرونتال مي‌شوند و اين امر باعث مي‌شود كه انسان كنترل بيشتري روي عملكرد "خود" داشته باشد در قرآن نيز كلمه "خود" معادل نفس به كار رفته و به سه نوع نفس اماره، لوامه و مطمئنه اشاره شده است. نتيجه گيري: بقاء رفتارهاي اخلاقي كه جزء رفتارهاي مهاري مي‌باشد، منوط به شكل گيري ارتباطات مغزي آن است كه فقط در اثر تمرينات مداوم و بلند مدت ديني به دست مي آيد.

Background: Recent advances in biology and medicine have revolutionized human knowledge on the brain and neurology. This has resulted in the emergence of psychological theories on religious beliefs and experiences in different cultures. This review article deals with religious experiences from a neurologic perspective. Materials and Methods: Functional imaging techniques such as SPECT, positron emission tomography (PET), and functional MRI (fMRI) allow for the study of brain functions of religious individuals. Religious acts activate a circuit in the brain site which is known as religious circuit that involves the amygdale, the hippocampus, the limbic system, the anterior temporal lobe, the orbito-frontal, and dorsomedial and dorsolateral prefrontal cortices. The religion circuit is regulated by serotonin and dopamin. Long-term religious exercises, such as meditation, activate the frontal lobes which give human beings greater control over the functions of the “self”. The word “self” has been referred to as the nafs in Quran which consists of ‘that which incites to evil’ (alnafs al-ammara), ‘the nafs that blames’ (al-nafs al-lawwama), and ‘the serene self’ (al-nafs al-mutma’inna). Conclusion: Survival of ethical behaviors belonging to the inhibitory behavior depends on the formation of brain connections which can only be obtained through consistent long-term religious exercises.