مطالعه تطبيقي نظريه حكومت در انديشه عيسي قاسم و عبدالوهاب حسين؛ براساس روش قصدگراي هرمنوتيك اسكينر

بيانات سياسي عيسي احمد قاسم و عبدالوهاب حسين - دو متفكر و فعال سياسي كه در بحرين به ترتيب به «شيخ عيسي قاسم» و «استاد عبدالوهاب حسين» شهرت دارند- تأثير بارزي در جريان‌هاي مردمي معاصر در بحرين داشته است. اين دو شخصيت هر دو به ترتيب طلايه‌دار دو گفتمان اصلاح‌طلبانه و انقلابي هستند. نگرش آنان به جنبش‌هاي مردمي بحرين، موجب اتخاذ رهيافت‌هاي متفاوتي در دستيابي به اهداف و در نهايت، ايجاد دودستگي در بدنۀ مردمي جنبش 14 فوريه سال 2011 م در اين كشور شد. علت اين اختلاف نيز به سبب تفاوت در نگرش آنان به حكومت مطلوب است كه از انديشه آنان سرچشمه مي‌گيرد. اين پژوهش به روش مقايسه تطبيقي و گردآوري داده‌ها به شيوۀ كتابخانه‌اي، درصدد مطالعه تطبيقي نظريه حكومت از منظر مهم‌ترين مفاهيم مشترك نگرش سياسي آنان به روش هرمنوتيك قصدگراي اسكينر است. يافته‌هاي پژوهش حاكي از اين است كه تحولات اخير بحرين و شدت سركوب مردم و جنبش‌هاي مردمي توسط نظام اين كشور، تأثير قابل‌توجهي در تغيير لحن كلام و نگرش سياسي آيت‌الله قاسم داشته و سبب پرداختن ايشان به ارائۀ مفهوم معتدلي از انديشه سياسي خود شده كه در نهايت حكومت پادشاهي مشروطه را مطلوب­ترين حكومت براي بحرين بدانند. اين در حالي است كه سركوب‌هاي نظام بحرين نه‌تنها موجب معتدل شدن كنش عبدالوهاب حسين نشد، بلكه سبب گرديد تا وي همانند سابق با لحني تهاجمي، به ارائۀ الگويي انقلابي از نگرش سياسي خود پرداخته و با هدف تشكيل حكومت اسلامي مردم­سالار، درصدد سرنگوني نظام حاكم برآيد. در واقع، استاد عبدالوهاب حسين با نظر شيخ عيسي قاسم در تشكيل پادشاهي مشروطه در بحرين مخالف بوده و حكومت مطلوب را حكومت اسلامي مردم­سالار مي‌داند. اين دو ادبيات مختلف در جنبش 14 فوريه، در پايان موجب دودستگي ميان مردم و تقسيم شدن آنان به خواهان اصلاح و خواهان انقلاب شد. امري كه پس از چندي باعث به طول انجاميدن جنبش 14 فوريه و سركوب آن توسط نظام بحرين شد.