بررسي وضعيت انجام رفتارهاي غربالگري سرطان پروستات و عوامل رواني- شناختي مرتبط با آن در بين مردان بالاي 50 سال با بهره‌گيري از مدل اعتقاد بهداشتي

Prostate cancer screening behaviors and its related cognitive psychological factors among men over 50 years of age using the Health Belief Model

زمينه و هدف: سرطان پروستات شايع‌ترين نوع سرطان در بين مردان و دومين سرطان مرگ‌آور مي‌باشد. مطالعه حاضر با هدف تعيين وضعيت انجام رفتارهاي غربالگري سرطان پروستات و عوامل رواني- شناختي مرتبط با آن، در بين مردان بالاي 50 سال با بهره‌گيري از مدل اعتقاد بهداشتي انجام يافته است. روش بررسي: اين مطالعه مقطعي در مورد 300 نفر از مردان بالاي 50 سال شهر همدان انجام گرفته است. روش نمونه‌گيري خوشه‌اي و ابزار جمع‌آوري داده‌ها پرسشنامه اطلاعات جمعيت‌شناختي، رفتارهاي غربالگري سرطان پروستات و سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي بود. داده‌ها با استفاده از آزمون مجذور كاي، آزمون دقيق فيشر و رگرسيون لجستيك در نرم‌افزار SPSS نسخه 18 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه به ترتيب 12 و 9% از شركت‌كنندگان در پژوهش سابقه انجام معاينه انگشتي ركتوم (DRE) و آزمايش آنتي ژن اختصاصي پروستات (PSA) را گزارش كرده‌اند. سازه‌هاي منافع و موانع درك شده عوامل پيش‌گويي‌كننده انجام رفتارهاي غربالگري سرطان پروستات بودند (05/0p<). همچنين انجام رفتارهاي غربالگري سرطان پروستات با متغيرهاي سن و سابقه وجود مشكلات پروستات رابطه معناداري داشت (05/0p<). نتيجه‌گيري: با توجه به مؤثر بودن مدل اعتقاد بهداشتي در پيش‌بيني انجام رفتارهاي غربالگري سرطان پروستات، استفاده از اين يافته‌ها در برنامه‌ريزي مداخلات آموزشي در بين افراد بالاي 50 سال پيشنهاد مي‌شود.

Background & Aim: Prostate carcinoma is the most common cancer among men and the second lethal cancer. The present study aimed to investigate the prostate cancer screening behaviors and its related cognitive psychological factors among men over 50 years of age using the health belief model. Methods & Materials: This cross-sectional study was performed on 300 men over 50 years of age in Hamadan, selected by cluster sampling method. Data collecting tool was a questionnaire consisted of three sections: demographic information, prostate cancer screening behaviors and health belief model constructs. Data were analyzed using Chi-square test, Fisher's exact test and logistic regression through the SPSS software version 18. Results: Findings revealed that 12% and 9% of the participants reported having a digital rectal examination (DRE) and prostate specific antigen (PSA) testing respectively. Perceived benefits and perceived barriers were the predictors of prostate cancer screening behaviors (P<0.05). Also, there was a significant relationship between prostate cancer screening behaviors and age and a history of prostate problems (P<0.05). Conclusion: Given that the health belief model is effective in predicting prostate cancer screening behaviors, using these findings in designing educational interventions for people over 50 is recommended.