بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل بزنف بر اصلاح تغذيه‌اي زنان 59-30 سال

Effect of an educational program based on BASNEF model on nutrition in women aged 30-59 years

زمينه و هدف: سلامت زنان در دوران ميانسالي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است و سبك زندگي از جمله تغذيه سالم در آن تأثير دارد. پژوهش حاضر با هدف تعيين تأثير آموزش مبتني بر مدل بزنف بر اصلاح تغذيه‌اي زنان ميانسال انجام گرفته است. روش بررسي: اين مطالعه كارآزمايي باليني در مورد 95 نفر از زنان ميانسال تحت پوشش مراكز بهداشتي- درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران در سال 1395 انجام يافت. ابزار گردآوري داده‌ها دو پرسشنامه ويژگي‌هاي جمعيت شناختي و سازه‌هاي مدل بزنف در زمينه رفتارهاي تغذيه‌اي در ميانسالي بود كه قبل و 8 هفته بعد از مداخله اجرا گرديد. مداخله طي 3 جلسه يك ساعته انجام يافت. داده‌ها با استفاده از آمارهاي توصيفي و آزمون‌هاي كاي‌اسكوئر و من‌ويتني در نرم‌افزار SPSS نسخه 16 تحليل شد. يافته‌ها: قبل از مداخله دو گروه از نظر كليه متغيرها و سازه‌هاي مدل بزنف در رفتارهاي تغذيه‌اي تفاوت معناداري نداشتند. بعد از مداخله در گروه مداخله، ميانه و دامنه ميان چاركي نمرات آگاهي 3±10، نگرش 10±38، هنجارهاي انتزاعي 1±3 و قصد رفتاري 1±1 و در گروه كنترل نمرات آگاهي 2±6، نگرش 5±37، هنجارهاي انتزاعي 1±4 و قصد رفتاري 1±1 بود و بين دو گروه تفاوت معناداري مشاهده شد (05/0>p). اما نمرات عوامل قادرساز بعد از مداخله در دو گروه آزمون (1±3) و كنترل (1±3) تفاوت معناداري را نشان نداد (4/0=p). نتيجه‌گيري: اجراي برنامه آموزشي مبتني بر مدل بزنف مي‌تواند علاوه بر ارتقاي آگاهي و نگرش زنان ميانسال در مورد تغذيه سالم، قصد رفتاري آن‌ها را نيز اصلاح كند.

Background & Aim: Women's health is important in middle age, and lifestyle, including healthy eating, has an impact on it. This research was aimed to determine the effect of an educational program based on BASNEF model on nutrition in middle-aged women. Methods & Materials: This clinical trial was conducted on 95 women under coverage of the healthcare centers affiliated to Tehran University of Medical Sciences in 2016. The demographic characterizes and the BASNEF constructs regarding nutritional behavior were measured by questionnaire before and eight weeks after the intervention. The intervention was performed in three one-hour sessions. Data were analyzed by descriptive statistics, Chi-square and Mann-Whitney U tests using the SPSS software version 16. Results: Before the intervention, both groups had not any significant differences in all variables and constructs. After the intervention, in the experimental group, the median and interquartile range were 10±3 for knowledge, 38±10 for attitude, 3±1 for subjective norms and 1±1 for behavioral intention. But in the control group, the scores were 6±2 for knowledge, 37±5 for attitude, 4±1 for subjective norms and 1±1 for behavioral intention. There was a significant difference between the two groups (P˂0.05). However, the scores of enabling factors were not significantly different between the two groups of intervention (3±1) and control (3±1) (P=0.4). Conclusion: Designing and implementing the educational program based on BASNEF model not only can improve the knowledge and attitude about healthy nutrition in middle-aged women, but also modify their behavioral intention.