برخي ويژگي‌هاي اكوفيزيولوژيك گونه سياه تاغ (Haloxylon aphyllum) در استان يزد

سازگاري گياه تاغ به شرايط نامساعد محيطي بالاخص توان رشد آن در خاك‌هاي شور، تناسب اين گياه را براي كنترل شن‌هاي روان، جلوگيري از فرسايش خاك و بيان‌زدايي به روش بيولوژيكي ايجاد نموده است. به‌منظور مطالعه ويژگي‌هاي اكوفيزيولوژيك گياه تاغ، برخي از ويژگي‌هاي مهم خاك تحت استقرار دراز مدت اين گياه و تركيب يوني درختان تاغ در حال رشد در تاغ‌زارهاي استان يزد، تعداد 32 درخت همسن و مشابه از 8 ناحيه در دو منطقه چاه افضل و اشكذر انتخاب و ارتفاع و قطر تاج پوشش درختان منتخب و غلظت تعدادي از عناصر موجد شوري در آنها در هر ناحيه اندازه‌‌گيري شد. با قطع درختان از محل طوقه و حفر پروفيل در محل استقرار درخت، نمونه‌هاي خاك و ريشه به ترتيب از اعماق صفر تا 30، 60- 30، 90-60 و 120- 90 سانتي‌متري از چهار جهت اصلي در اطراف درخت جمع‌آوري و EC، pH، كلر، سديم و پتاسيم، منيزيم و كلسيم محلول خاك هريك از اين نمونه‌ها اندازه‌گيري شد. شاخص رشد و موجودي سرپاي هر يك از درختان منتخب محاسبه شد. نتايج حاصل نشان داد كه خاك دو منطقه از نظر شوري و مقادير عناصر كلر، سديم، پتاسيم، منيزيم و كلسيم داراي تفاوت‌هاي معني‌دار بودند، اما از نظر ميزان منيزيم و pH در ‌اين دو منطقه تفاوت معني‌داري مشاهده نشد. شاخ و برگ درختان اين دو منطقه تنها از نظر ميزان كلر داراي تفاوت معني‌دار بودند و از نظر ساير عناصر اندازه‌گيري‌ شده تفاوتي نداشتند. ريشه گياهان مورد آزمايش نيز تنها از نظر مقدار كلسيم داراي تفاوت معني‌دار بودند. وضعيت درختان براساس پارامترهاي شاخص رشد و موجودي سرپا در منطقه اشكذر، نامناسب (پايين) و در منطقه چاه افضل بالا ارزيابي شد. به‌نظر مي‌رسد در منطقه چاه‌افضل علي‌رغم شوري بسيار بالاتر، غلظت بالاتر كلسيم و پتاسيم و همچنين نسبت پايين‌تر سديم به پتاسيم شرايط بهتري براي رشد و استقرار گياهان تاغ در مقايسه با منطقه اشكذر فراهم نموده است. تأييد اين فرضيه به مطالعات بيشترو بررسي كاربرد كودهاي كلسيم و پتاسيم نياز دارد.

The adaptability of Haloxylon appilium to adverse environmental conditions and especially its capability for an appropriate establishment in saline and desert soils has introduced this plant as a suitable means for biological methods to stabilize sand dunes, control erosion and prevent desertification in arid regions. In order to evaluate the ecophysiological characteristics of Haloxylon appilium some characteristics of soils under the long term establishment, survival and development of this plant and ion composition of this plant growing in Yazd province in thirty two growing trees of similar ages and traits within 8 locations of Chah Afzal and Ashkezar were investigated and their height (H), crown diameter (CD) and the above ground biomass index (Yi) were measured. Also, after cutting the trees from their collars, soil profiles were dug underneath the tree locations and soil samples were taken at depths of 0-30, 30-60, 60-90 and 90-120cm from four sides of each profile. The samples were then analyzed for Electrical Conductivity (EC), pH and Cl, Na, Ca, Mg, K concentrations in 1:5 soil to water extracts. The results showed statistically significant differences in soil parameters between the two regions, except for pH and Mg concentrations. The ion concentration of the plants in the two regions showed statistically significant differences for only Cl in shoots and Ca in roots. Based on the plant growth indices the Chah Afzal and Eshkezar regions were respectively evaluated as suitable and unsuitable for Haloxylon appilium growth. In spite of a higher salinity, the higher Ca and K concentration and lower Na/K ratio of Chah Afzal soils may explain the better plant performance in this region against Eshkezar, however, comprehensive researches on application of Ca and K fertilizer are needed to confirm this hypothesis