ارزيابي تأثير كم آبياري بر ويژگي‌هاي ريخت‌شناختي، عملكرد و اجزاي عملكرد رقم‌هاي متفاوت گوجه‌فرنگي

Assessment the effect of water deficit on morphological traits, yield and yield components of different cultivar of tomato

يكي از راهكارها جهت حصول عملكرد مطلوب در شرايط كم‌آبياري، انتخاب رقم مناسب با توجه به شرايط هر منطقه مي‌باشد. براين‌اساس آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده بر پايه بلوك‌هاي كاملا تصادفي در سه تكرار در دشت مغان در سال‌هاي 1394 و 1395 بر روي گياه گوجه‌فرنگي اجرا شد. تيمارها شامل آبياري نرمال، قطع آبياري در مرحله رشد رويشي، قطع آبياري در مرحله گلدهي و قطع آبياري در مرحله رشد ميوه‌ها به‌عنوان كرت‌هاي اصلي و ارقام تجاري گوجه-فرنگي شامل سوپربيتا، 08 (واريته هيبريد پربازده، ميوهايي با اندازه متوسط، بازارپسندي مطلوب و مقاومت بالا به شرايط انبارداري) و متين به‌عنوان كرت‌هاي فرعي بودند. نتايج حاصل از مقايسه ميانگين داده‌ها نشان دادند كه قطع آبياري در هر مرحله موجب كاهش رشد، عملكرد و اجزاي آن به ميزان 11 برابر در تمامي ارقام در مقايسه با تيمار آبياري نرمال شد. بطوريكه بالاترين ميزان عملكرد (46/69 تن در هكتار) و اجزاي آن (تعداد ميوه در هر بوته: 66/61، وزن متوسط ميوه: 220 گرم، قطر ميوه: 6/5 سانتي‌متر و بيوماس: 68/73 تن در هكتار) در تيمار آبياري نرمال مربوط به رقم تجاري 08 و پايين‌ترين مقادير آنها در زمان قطع آبياري در مراحل گلدهي و رشد ميوه‌ها مربوط به رقم متين مي‌باشد. بنابراين بر اساس نتايج تحقيق حاضر در شرايط دشت مغان رقم 08 (با توجه به نتايج حاصل از صفات مربوط به عملكرد، اجزاي عملكرد و صفات مورفولوژيك در هر دو شرايط آبياري نرمال و قطع آبياري) برترين رقم و رقم متين حساس‌ترين رقم به قطع آبياري است.

Selecting an appropriate variety considering the conditions of each region is an agricultural solution to achieve a desirable performance of plants in drought stress conditions. For this purpose, an experiment was conducted in a split plot arrangement based on randomized complete block design with three replications in Moghan plain at 2015 and 2016 years. Main-plot was Normal irrigation, cutting irrigation during vegetative growth stage, cutting irrigation during flowering stage and cutting irrigation during growth of fruit. Cultivars included Super Bita, 08 and Matin as a sub-plot. The results of mean comparisons of data demonstrated that cutting irrigation decreased growth and yield of all cultivars as much as 11 items than normal irrigation treatment. Also, the highest yield (69.46 ton per hectare) and yield components (Number fruit per each plant: 61.66, Average fruit weight (gr):220, Fruit diameter: 5.6 cm and Biomass: 73.68 ton per hectare) observed in 08 economic cultivar under normal irrigation and the lowest values for these traits were obtained in Matin cultivar at cutting irrigation in flowering and fruit growth sages. Also, about morphological traits (Plant height, Stem diameter and the number of lateral branches) the lowest values observed in Matin and Super Bita under cutting irrigation during the growth stages. Therefore, 08 was the best variety (According to the results of traits related to yield, yield components and morphological traits in both of normal irrigation and cutting irrigation conditions) and Matin was the most sensitive variety to cutting the irrigation in Moghan Plain.