پديد آورندگان :
آرياكيا، الياس مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران , كريمي، حميدرضا دانشگاه وليعصر رفسنجان - گروه باغباني , نقوي، محمد رضا دانشگاه تهران - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي , يزدانفر، نجمه جهاد دانشگاهي(ACECR) - پژوهشكده توسعه صنايع شيميايي , شاهزاده فاضلي، ابوالحسن مركز ملي ذخاير ژنتيكي و زيستي ايران
كليدواژه :
دستگاه گاز كروماتوگرام متصل به طيف سنج جرمي , اسانس , تنوع , كموتاكسونومي , آليوم
چكيده فارسي :
جنس آليوم با بيش از 850 گونه، دربرگيرنده 121 گونه ايراني مي‌باشد. با وجود مصرف بالاي برگ آليوم در ايران تاكنون در خصوص ارزيابي محتواي اسانس برگ آنها در شرايط زراعي تحقيق قابل توجهي صورت نگرفته است. در اين تحقيق محتواي اسانس برگ چهار گونه آليوم مربوط به زيرجنس و بخش Allium با استفاده از دستگاه گاز كروماتوگرام متصل به طيف سنج جرمي ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه برگ‌هاي تازه گونه‌هاي مورد مطالعه آليوم حاوي اسانس، متشكل از تركيبات قابل توجه و متنوعي مي‌باشند كه از لحاظ كمي و كيفي بسيار متفاوت، و به لحاظ تغذيه‌اي و دارويي مي‌تواند حائز اهميت باشند. تعداد 68، 21، 29 و 31 عدد تركيب به ترتيب در اسانس گونه‌هاي پيازچه (A. fistulosum)، تره ايراني (A. iranicum)، تره فرنگي (A. porrum) و سير (A. sativum) و مجموع 127 تركيب مختلف در زيرجنس و بخش Allium مشاهده شد. تري‌سولفيد دي‌پروپيل (34%) و 1، 2، 4-تري‌تيولان 3،5-دي‌اتيل (16%) در A. iranicum، دي‌آليل دي‌سولفيد (46%) و تري‌سولفيد دي-2- پروپنيل (11%) در گونه A. sativum ، تري‌سولفيد دي‌پروپيل (%43/13)، دي آليل دي‌سولفيد (%38/10) و دي‌سولفيد دي‌پروپيل (%93/8) در گونه A. fistulosum، و ان-هگزادكانوئيك اسيد (%74/11)، دي‌سولفيد دي‌پروپيل (%38/10) و تري‌سولفيد دي-پروپيل (%26/8) در گونه A. porrum عمده‌ترين تركيبات اسانس برگ را تشكيل دادند. با توجه به تنوع بالا در تركيبات اسانس گونه‌هاي مورد مطالعه، مي‌توان از نتايج پژوهش حاضر در مطالعات كموتاكسونوميك آليوم‌ها و برنامه‌هاي اصلاحي آنها استفاده نمود.
چكيده لاتين :
Allium, with more than 850 species consisting of 120 Iranian ones, is the largest genus of Amaryllidaceae family. Although much more consumption of Alliums leaves, however, there is little information for evaluation essential oil composition of leaves under field condition. In this study essential oil compositions of four species belong to the subgenus and section Allium was evaluated using gas chromatography mass spectrometry (GC-MS). Our results showed that fresh leaves essential oil of Allium species were quantitatively and qualitatively different which medically and nutritionally might be considered. 68, 21, 29, 31 and total of 127 compounds were detected in A. fistulosum, A. iranicum, A. porrum, A. sativum and section Allium, respectively. Trisulfide, dipropyl (34%), 1,2,4-Trithiolane, 3,5-diethyl (16%) in A. iranicum, Diallyl disulphide (46%), Trisulfide, di-2-propenyl (11%) in A. sativum, Trisulfide, dipropyl (13.43%), Diallyl disulphide (10.38%) and Disulfide, dipropyl (8.93%) in A. fistulosum and n-Hexadecanoic acid (11.74%), Disulfide, dipropyl (10.38%) and Trisulfide, dipropyl (8.26%) in A. porrum were the most compounds. Many compounds detected in leaves were reported here for the first time which emphasis the importance of the evaluating essential oil of endemic species in exploration of new compounds. Overall, these results could be considered in Allium chemotaxonomic assessments and future breeding programs.
